Điện thoại CSKH: 19008082 - 0886.234.222

CHẤT LƯỢNG HÀNG ĐẦU - PHÁT TRIỂN CHUYÊN SÂU - NÂNG TẦM CAO MỚI

Thời gian làm việc: Khám bệnh: 7h-16h (Thứ 2-Thứ 6), 7h-12h (Sáng thứ 7), trừ nghỉ lễ ----- Tiếp nhận cấp cứu và điều trị nội trú 24/7, kể cả nghỉ lễ

CHẤT LƯỢNG HÀNG ĐẦU - PHÁT TRIỂN CHUYÊN SÂU - NÂNG TẦM CAO MỚI

Thời gian làm việc: Khám bệnh: 7h-16h (Thứ 2-Thứ 6), 7h-12h (Sáng thứ 7), trừ nghỉ lễ

Tiếp nhận cấp cứu và điều trị nội trú 24/7, kể cả nghỉ lễ

Đặt lịch khám Tư vấn Ghép tạng

Phác đồ chẩn đoán và điều trị rối loạn chức năng tuyến giáp sau sinh (Postpartum thyroid dysfunction – PPT)

Bs.Ths. Lê Đình Sáng, Khoa Nội tiết

Lược đồ quy trình chẩn đoán và điều trị rối loạn chức năng tuyến giáp sau sinh

1. Đại cương

1.1. Định nghĩa

Rối loạn chức năng tuyến giáp sau sinh (Postpartum thyroid dysfunction – PPT) là tình trạng rối loạn chức năng tuyến giáp xảy ra trong năm đầu sau sinh, bao gồm cả cường giáp và suy giáp, có thể tạm thời hoặc vĩnh viễn.

1.2. Dịch tễ học

Tỷ lệ mắc: 5-10% phụ nữ sau sinh
Nguy cơ cao ở phụ nữ có:
- Kháng thể kháng giáp (+)
- Tiền sử bệnh tự miễn
- Tiền sử gia đình có bệnh tuyến giáp
- Đái tháo đường type 1

1.3. Sinh lý bệnh

1.3.1. Cơ chế miễn dịch trong thai kỳ

Thai kỳ bình thường:
- Ức chế miễn dịch để dung nạp thai
- Chuyển từ đáp ứng Th1 sang Th2
- Tăng các cytokine chống viêm
- Tăng tế bào T điều hòa (Treg)
- Giảm hoạt động tế bào B và giảm sản xuất kháng thể

1.3.2. Thay đổi sau sinh và khởi phát bệnh

Phục hồi miễn dịch:
- Mất tình trạng ức chế miễn dịch của thai kỳ
- Tăng mạnh đáp ứng Th1
- Giảm tế bào Treg
- Tăng sinh tế bào B và sản xuất kháng thể
Tổn thương tuyến giáp:
- Hoạt hóa tế bào T tự phản ứng
- Xâm nhập lympho bào vào tuyến giáp
- Sản xuất kháng thể kháng TPO và TG
- Phá hủy tế bào tuyến giáp
Diễn biến theo pha:
- Pha cường giáp:
  - Phá hủy tế bào giáp → giải phóng hormone
  - Tăng T3, T4 trong máu
  - Ức chế TSH
- Pha suy giáp:
  - Cạn kiệt dự trữ hormone
  - Giảm khả năng tổng hợp hormone mới
  - Tăng TSH bù trừ

1.3.3. Vai trò của các yếu tố nguy cơ

Di truyền:
- Đa hình gen HLA-DR
- Gen CTLA-4
- Gen thyroglobulin
Môi trường:
- Stress sinh lý và tâm lý
- Thay đổi nội tiết
- Nhiễm virus
- Thiếu iod
Tương tác gen-môi trường:
- Biểu hiện gen phụ thuộc môi trường
- Độ nhạy cảm với các tác nhân kích thích

2. Chẩn đoán

2.1. Lâm sàng

Triệu chứng cường giáp:

Mệt mỏi, khó ngủ
Đánh trống ngực
Vã mồ hôi
Sút cân
Lo lắng
Không dung nạp nhiệt

Triệu chứng suy giáp:

Mệt mỏi
Trầm cảm
Khô da
Táo bón
Tăng cân
Rụng tóc

2.2. Cận lâm sàng

2.2.1. Xét nghiệm hormone:

TSH
FT4
FT3
Anti-TPO
Anti-Tg

2.2.2. Chẩn đoán hình ảnh:

Siêu âm tuyến giáp
Xạ hình tuyến giáp (khi cần)

2.3. Tiêu chuẩn chẩn đoán

Thời gian: Trong vòng 12 tháng sau sinh
Xét nghiệm:
- Pha cường giáp: TSH↓, FT4↑
- Pha suy giáp: TSH↑, FT4↓
Kháng thể: Anti-TPO và/hoặc Anti-Tg dương tính

3. Điều trị

3.1. Nguyên tắc

Điều trị dựa trên giai đoạn bệnh
Theo dõi sát diễn biến
Cân nhắc ảnh hưởng đến cho con bú
Điều trị triệu chứng khi cần

3.2. Điều trị cụ thể

3.2.1. Pha cường giáp

Theo dõi nếu nhẹ
Beta blocker nếu có triệu chứng
Kháng giáp tổng hợp nếu nặng

3.2.2. Pha suy giáp

Levothyroxine nếu:
- Có triệu chứng rõ
- TSH > 10 mU/L
- Dự định có thai

3.3. Theo dõi

Xét nghiệm mỗi 4-8 tuần
Điều chỉnh liều theo đáp ứng
Theo dõi ít nhất 12 tháng
Đánh giá khả năng hồi phục

4. Tiên lượng và dự phòng

4.1. Tiên lượng

80% hồi phục hoàn toàn
20% suy giáp vĩnh viễn
Tăng nguy cơ trong thai kỳ sau

4.2. Dự phòng

Sàng lọc trước mang thai
Theo dõi trong thai kỳ
Bổ sung iod đầy đủ
Tránh stress

5. Tư vấn người bệnh

Giải thích về bản chất bệnh
Hướng dẫn theo dõi triệu chứng
Tư vấn về cho con bú
Lên kế hoạch mang thai sau

Tài liệu tham khảo

Alexander EK, Pearce EN, Brent GA, et al. 2023 Guidelines of the American Thyroid Association for the Diagnosis and Management of Thyroid Disease During Pregnancy and the Postpartum. Thyroid. 2023;33(8):e121-e167. doi:10.1089/thy.2022.0594
Stagnaro-Green A, Dong A, Stephenson MD. Update on Thyroid Disease in Pregnancy and the Postpartum Period. Obstet Gynecol Clin North Am. 2023;50(2):287-303. doi:10.1016/j.ogc.2023.02.003
De Leo S, Pearce EN. Autoimmune thyroid disease during pregnancy and the postpartum period. Nat Rev Endocrinol. 2023;19(2):102-115. doi:10.1038/s41574-022-00767-3
Bộ Y tế. Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị bệnh nội tiết – chuyển hóa. Nhà xuất bản Y học; 2023:108-115.
Hội Nội tiết – Đái tháo đường Việt Nam. Khuyến cáo về chẩn đoán và điều trị bệnh tuyến giáp 2023. Nhà xuất bản Y học; 2023:75-89.
Korevaar TIM, Medici M, Visser TJ, Peeters RP. Thyroid disease in pregnancy: new insights in diagnosis and clinical management. Nat Rev Endocrinol. 2022;18(10):629-642. doi:10.1038/s41574-022-00705-3
Nguyen CT, Sasso EB, Barton L, Mestman JH. Graves’ disease in pregnancy: a clinical review. Clin Diabetes Endocrinol. 2022;8(1):1. doi:10.1186/s40842-021-00137-4
Le TN, Nguyen CD, Nguyen TH, et al. Thyroid Disorders in Pregnancy and Postpartum Period: A Cross-Sectional Study from Vietnam. Int J Endocrinol. 2022;2022:9495404. doi:10.1155/2022/9495404