Đường niệu (Tiếng Anh: Glycosuria) xảy ra trong một số điều kiện như bệnh tiểu đường. Một số người không biết mình bị đường niệu cho đến khi họ làm xét nghiệm nước tiểu. Đường niệu xảy ra khi bạn có glucose, hoặc các loại đường khác như lactose, fructose hoặc galactose, trong nước tiểu. Điều này đôi khi còn được gọi là glucose niệu.‌

Xét nghiệm tổng phân tích nước tiểu có thể phát hiện đường niệu

Thông thường, cơ thể đào thải glucose trong nước tiểu khi lượng đường trong máu quá cao. Ở những người khỏe mạnh, thận của bạn lọc glucose và tái hấp thu phần lớn nó trở lại máu của bạn. ‌

Cơ thể của bạn kiểm soát chặt chẽ mức glucose để duy trì sự cân bằng ổn định. Quá nhiều glucose có thể làm hỏng các cơ quan và dây thần kinh của bạn, nhưng cơ thể bạn cần đủ đường để cung cấp năng lượng. ‌

Một lượng nhỏ glucose trong nước tiểu của bạn là bình thường. Nếu một mẫu nước tiểu ngẫu nhiên cho thấy nhiều hơn 0,25mg/ml, đây được coi là đường niệu và có thể do mức đường huyết quá cao, bộ lọc thận có vấn đề hoặc cả hai.

Nguyên nhân của đường niệu là gì?

Có ba nguyên nhân chính gây ra đường niệu:

Tình trạng có vấn đề khi sử dụng hoặc tạo hormone insulin
Các tình trạng về thận nơi các ống thận bị hỏng hoặc các khuyết tật khác của thận
Ăn nhiều đường hơn lượng cơ thể có thể xử lý cùng một lúc

Đường niệu trong bệnh tiểu đường

Bệnh tiểu đường, được gọi là đái tháo đường, là tình trạng cơ thể bạn không thể sản xuất đủ insulin hoặc sử dụng insulin đúng cách. Insulin là một loại hormone điều chỉnh lượng glucose trong máu của bạn. ‌

Có hai loại bệnh tiểu đường: ‌

Bệnh tiểu đường loại 1. Loại này là một bệnh tự miễn dịch trong đó hệ thống miễn dịch của bạn phá hủy các tế bào beta trong tuyến tụy của bạn vốn là nơi để tạo ra insulin. Bệnh tiểu đường loại 1 thường phát triển ở thời thơ ấu hoặc tuổi thiếu niên. ‌

Bệnh tiểu đường loại 2. Ở dạng này, cơ thể bạn trở nên đề kháng với insulin và không phản ứng với hormone này, điều này gây ra các vấn đề trong việc sử dụng glucose. Béo phì và tăng cân là những yếu tố chính dẫn đến bệnh tiểu đường loại 2. Nó thường phát triển muộn hơn trong cuộc sống, nhưng trẻ em bị béo phì cũng có thể mắc bệnh tiểu đường loại 2.

Bệnh tiểu đường gây ra đường niệu vì không có đủ insulin hoặc cơ thể bạn không thể sử dụng những gì có sẵn. Nếu thiếu insulin, lượng đường trong máu trở nên quá cao và thận của bạn không thể lọc và tái hấp thu nó. Cơ thể của bạn sẽ loại bỏ lượng dư thừa qua nước tiểu.

Tiểu đường thai kỳ và đường niệu
Tiểu đường thai kỳ là một loại bệnh tiểu đường xảy ra trong thai kỳ. Cơ thể của bạn cần rất nhiều năng lượng khi thai nhi phát triển, nhưng đôi khi nó không thể theo kịp nhu cầu và không tạo đủ insulin.‌

Nếu không có insulin, đường trong máu có thể tăng cao và nó sẽ xuất hiện trong nước tiểu. ‌

Lượng đường trong máu cao khi mang thai có thể gây ra các vấn đề cho bạn và thai nhi:

Em bé của bạn phát triển quá lớn và bạn cần mổ lấy thai
Huyết áp cao
Đường huyết cao ở em bé của bạn
Nguy cơ mắc bệnh tim và tiểu đường loại 2 sau khi sinh
Bác sĩ của bạn có thể làm xét nghiệm nước tiểu tại phòng khám tại các buổi khám thai định kỳ của bạn để kiểm tra lượng đường niệu. Bạn sẽ có một cuộc kiểm tra khác vào khoảng 24 đến 28 tuần khi bạn uống một thức uống có đường và lấy máu của bạn (gọi là nghiệm pháp dung nạp glucose 3 bước để chẩn đoán đái tháo đường thai kỳ). Bác sĩ có thể làm xét nghiệm máu sớm hơn nếu xét nghiệm nước tiểu cho thấy đường niệu cao.

Đường niệu do thận
Đường niệu trong bệnh lý thận là một tình trạng di truyền hiếm gặp, trong đó cơ thể bạn loại bỏ đường trong nước tiểu mặc dù lượng đường trong máu của bạn bình thường. Trong tình trạng này, bạn không có quá nhiều glucose trong máu nhưng cơ thể bạn sẽ tự đào thải ra ngoài.

Nguyên nhân là do sự thay đổi gen dẫn đến các khiếm khuyết trong ống thận của bạn, nơi hấp thụ glucose. Đường niệu do thận thường không có bất kỳ triệu chứng nào và không cần điều trị.

Hội chứng Fanconi và đường niệu
Hội chứng Fanconi là một thuật ngữ chung cho một khiếm khuyết trong thận của bạn gây ra các vấn đề hấp thụ glucose. Điều này có thể do:

Thuốc
Tiếp xúc với kim loại nặng
Không đủ vitamin D
Cấy ghép thận
Nó cũng có thể được gây ra bởi một số điều kiện di truyền, bao gồm:

Bệnh Wilson
Bệnh Dent
Hội chứng Lowe
Bệnh loạn dưỡng cystine

Đường niệu do chế độ ăn
Đường niệu có thể xảy ra khi bạn ăn nhiều carbohydrate trong một bữa ăn. Mức đường huyết trở nên cao bất thường sau khi ăn, đường được truyền vào nước tiểu của bạn và mức độ này mất nhiều thời gian hơn để bình thường hóa.

Đây là một tình trạng tạm thời ở những người khỏe mạnh, nhưng nó có thể là một dấu hiệu của đường niệu do thận. Nó cũng xảy ra ở những người bị bệnh tiểu đường.

Các triệu chứng đường niệu
Bạn có thể không biết mình bị đường niệu cho đến khi xét nghiệm nước tiểu. Một số loại như đường niệu do thận và đường niệu thai kỳ không gây ra bất kỳ triệu chứng nào.‌

Theo thời gian, nếu không được điều trị, nó có thể gây ra một số triệu chứng, bao gồm:

Mệt mỏi
Đi tiểu nhiều
Cảm thấy rất khát
Giảm cân
Cảm thấy mệt mỏi

Điều trị đường niệu
Việc điều trị đường niệu phụ thuộc vào nguyên nhân. Bệnh tiểu đường được quản lý tốt nhất bằng cách thay đổi lối sống và dùng thuốc.

Điều trị có thể bao gồm:

Insulin
Metformin
Thay đổi chế độ ăn uống
Tập thể dục
Thuốc ức chế men chuyển (ACE)
Statin
Thuốc đối kháng thụ thể peptide-1 giống glucagon‌
Không phải tất cả mọi người bị đường niệu đều không khỏe hoặc cần điều trị. Nếu bạn có dấu hiệu của các vấn đề về đường huyết, hãy tham vấn ý kiến với bác sĩ của bạn.

Bs. Lê Đình Sáng, Khoa Nội tiết, Bệnh viện Hữu nghị Đa khoa Nghệ An

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. https://www.webmd.com/diabetes/what-is-glycosuria