Đau dây thần kinh do bệnh tiểu đường, được gọi là bệnh lý thần kinh ngoại biên do tiểu đường, có thể nghiêm trọng, dai dẳng và khó điều trị. Nó có thể bắt đầu như một cảm giác ngứa ran, sau đó là tê và đau. Nhưng có hai điểm chính mà mọi người bị bệnh tiểu đường và bệnh thần kinh ngoại biên nên biết:

Đau dây thần kinh do bệnh tiểu đường, hay còn gọi bệnh lý thần kinh do đái tháo đường

Kiểm soát lượng đường trong máu có thể giúp cơn đau không trở nên tồi tệ hơn và cải thiện sức khỏe của bạn.
Thuốc có thể giúp giảm đau dây thần kinh, giúp bạn thoải mái hơn và cải thiện chất lượng cuộc sống của bạn.

Bắt đầu với chỉ số đường huyết
Nếu bạn bị tiểu đường và bệnh thần kinh ngoại biên, hãy hỏi ý kiến bác sĩ về cách quản lý chỉ số đường máu của bạn. Điều đó có thể có nghĩa là bạn cần dùng insulin hoặc bất kỳ loại thuốc kiểm soát đường huyết nào khác.

Khi bạn đang làm tất cả những gì có thể để kiểm soát lượng đường trong máu – bao gồm chế độ ăn uống, lập kế hoạch bữa ăn, tập thể dục và thuốc – hãy hỏi bác sĩ phương pháp điều trị đau nào tốt nhất có thể làm giảm các triệu chứng còn lại của bạn.

Có nhiều loại thuốc có thể làm dịu cơn đau thần kinh và giúp bạn hoạt động ở mức gần như bình thường. Nhưng bạn có thể cần thử nhiều loại khác nhau trước khi tìm được loại phù hợp nhất.

Thuốc giảm đau không cần kê đơn (OTC)
Thuốc giảm đau thông thường và một số loại kem bôi da có thể hữu ích. Nó phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của cơn đau của bạn.

Hỏi ý kiến bác sĩ của bạn trước khi dùng bất kỳ sản phẩm nào. Ngay cả thuốc không kê đơn cũng có thể tương tác với các loại thuốc khác hoặc gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng. Dưới đây là một số tùy chọn:

NSAID (thuốc chống viêm không steroid, như Piroxicam, Meloxicam, Etoricoxib, Celecoxib, Diclofenac, Ibuprofen,…) làm giảm viêm và giảm đau. Những loại thuốc có sẵn mà không cần toa bác sĩ bao gồm aspirin, ibuprofen và naproxen.

Nhưng NSAID được biết là làm tăng nguy cơ đau tim và đột quỵ, đặc biệt là khi dùng liều cao. Chúng cũng có thể gây ra các tác dụng phụ có hại như kích ứng dạ dày và gây chảy máu nếu bạn dùng chúng trong thời gian dài. Chúng cũng có thể dẫn đến hoặc làm trầm trọng thêm tình trạng tổn thương thận đã có từ trước, có thể xảy ra nhiều hơn ở những người mắc bệnh tiểu đường.

Acetaminophen và các loại thuốc không kê đơn khác có chứa chất này làm giảm đau mà không giảm viêm. Những loại thuốc này không gây kích ứng dạ dày như NSAID, nhưng dùng nhiều hơn mức khuyến cáo có thể dẫn đến tổn thương gan. Đọc kỹ nhãn và hỏi ý kiến dược sĩ của bạn.

Capsaicin được tìm thấy tự nhiên trong ớt. Nó được cho là có khả năng kiểm soát một chất hóa học gọi là chất P, giúp gửi tín hiệu đau qua dây thần kinh của bạn. Nó có thể giúp ích trong ngắn hạn, nhưng có những lo ngại về việc sử dụng lâu dài. Đó là bởi vì những dây thần kinh giống nhau này đóng một vai trò trong việc chữa lành vết thương, một quá trình vốn đã là một vấn đề nếu bạn mắc bệnh tiểu đường.

Lidocain là một loại thuốc gây tê làm tê cục bộ. Nó có sẵn ở dạng gel và kem, cả không kê đơn và theo toa.

Thuốc theo toa (cần có đơn thuốc của bác sĩ)
Nhiều người cần chuyển sang dùng thuốc theo toa để tìm sự thuyên giảm.

NSAID cũng có sẵn theo toa. Chúng có thể là những liều lượng khác nhau hoặc những loại thuốc khác hoàn toàn với những loại thuốc được cung cấp mà không cần đơn thuốc.

Thuốc chống trầm cảm giúp điều trị trầm cảm nhưng cũng trở nên quan trọng trong việc giảm đau mãn tính. Chúng có thể hoạt động cho dù bạn có bị trầm cảm hay không. Những thứ được sử dụng để điều trị đau bao gồm:

Thuốc chống trầm cảm ba vòng (TCA, như Amitryptilin, Notriptylin), ảnh hưởng đến mức độ của các chất hóa học não norepinephrine và serotonin. Các chuyên gia cho biết chúng có hiệu quả nhất trong số các loại thuốc chống trầm cảm được sử dụng để giảm đau. Nhưng chúng cũng gây ra các tác dụng phụ như buồn ngủ, tăng cân, khô miệng và khô mắt. Các vấn đề về huyết áp, nhịp tim và chóng mặt cũng có thể xảy ra với những loại thuốc này.
Các chất ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc (SSRI, như citalopram, escitalopram, fluoxetin, fluvoxamin, paroxetin, sertralin, và vilazodon), hoạt động bằng cách thay đổi lượng serotonin hóa học trong não. Chúng có hiệu quả đối với chứng trầm cảm nhưng ít hữu ích hơn đối với đau thần kinh.
Các chất ức chế tái hấp thu serotonin và norepinephrine (SNRI, như Venlafaxine,Duloxetine,Desvenlafaxine,Levomilnacipran), điều trị trầm cảm bằng cách thúc đẩy các chất hóa học trong não serotonin và norepinephrine. Chúng có thể có ít tác dụng phụ hơn so với SSRI hoặc TCA.
Thuốc chống động kinh (như Pregabalin, Gabapentin), được sử dụng để ngăn ngừa co giật động kinh, cũng có thể làm giảm bệnh lý đau thần kinh. Thuốc kiểm soát các tế bào thần kinh dẫn truyền đau trong não và các bộ phận khác của cơ thể bạn, chẳng hạn như chân và tay. Nhưng chúng có thể khiến bạn chóng mặt hoặc buồn ngủ, đặc biệt là ở liều cao. 

Thuốc opioid. Khi vấn đề của bạn nghiêm trọng, bạn muốn được cấp cứu ngay lập tức. Đó là lúc bạn nên đến gặp bác sĩ chuyên khoa về đau. Bạn có thể cần các loại thuốc mạnh có chứa opioid yếu (một chất giống morphin). Những loại thuốc này cũng ảnh hưởng đến các chất hóa học trong não là serotonin và norepinephrine, tương tự như thuốc chống trầm cảm, và làm giảm cảm giác đau của bạn.

Thuốc chứa Opioid có thể cung cấp một giải pháp tốt hơn cho “cơn đau kịch phát” – một loại đau đột nhiên trầm trọng hơn mà không có lý do rõ ràng – hơn so với thuốc OTC.

Các chuyên gia về bệnh thần kinh tránh dùng các loại thuốc opioid có tác dụng an thần, gây mê mạnh. Chúng có thể gây táo bón nghiêm trọng và có khả năng làm bạn bị nghiện thuốc. Cũng có một sự kỳ thị liên quan đến việc sử dụng loại thuốc giống ma túy này. Và tùy thuộc vào loại công việc bạn làm, nó có thể là một vấn đề.

Các tùy chọn điều trị khác
Tiêm thuốc gây tê cục bộ như lidocain – hoặc các miếng dán có chứa chất này – cũng có thể làm tê cục bộ.

Các bác sĩ cũng có thể:

Phong bế dây thần kinh hoặc giảm bớt sự chèn ép dây thần kinh gây đau
Cấy một thiết bị giảm đau
Thực hiện kích thích dây thần kinh bằng sóng điện để giảm đau. Trong phương pháp điều trị này, một lượng điện nhỏ được sử dụng để chặn các tín hiệu đau khi chúng truyền qua da. Các chuyên gia cho rằng hiệu quả của nó là điều cần bàn cãi.
Các hỗ trợ hữu ích khác để cải thiện chất lượng cuộc sống của bạn bao gồm:

Nẹp tay hoặc chân có thể giúp cơ bắp yếu hoặc giảm chèn ép dây thần kinh
Giày chỉnh hình có thể cải thiện các vấn đề về đi lại, ngăn ngừa chấn thương ở chân.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. https://www.webmd.com/diabetes/peripheral-neuropathy-treating-nerve-pain

2. Christopher Gibbons, MD, director, Neuropathy Clinic, Joslin Diabetes Center, Boston. 

3. National Institute of Neurological Disorders and Stroke: “Peripheral Neuropathy Fact Sheet.” 

4. American Chronic Pain Association: ACPA Medications & Chronic Pain, September 2015.

Bs Lê Đình Sáng, Khoa Nội tiết _Bệnh viện Hữu nghị Đa khoa Nghệ An