Khoa Giải phẫu bệnh – Bệnh viện HNĐK Nghệ An

Chọc hút tuyến giáp bằng kim nhỏ là phương pháp xét nghiệm được làm thường quy tại phòng xét nghiệm tế bào thuộc khoa Giải phẫu bệnh – Bệnh viện Hữu nghị đa khoa Nghệ An . Đây là xét nghiệm thiết yếu trong đánh giá bệnh nhân có u giáp. Xét nghiệm này giúp giảm thiểu phẫu thuật tuyến giáp không cần thiết cho những bệnh nhân có u lành tính và phân loại bệnh nhân ung thư để phẫu thuật.

1. Cần làm xét nghiệm chọc hút kim nhỏ tuyến giáp khi nào ?

• Khi khách hàng đến khám sức khỏe tổng quát (sàng lọc phát hiện sớm ung thư),
• Khi phát hiện khối hoặc tổn thương bất thường (sờ thấy hoặc qua chẩn đoán hình ảnh, thăm dò chức năng…)
• Khi phát hiện thấy khối u ở vùng cổ giữa, bên dưới cằm thì hãy nghĩ đến u tuyến giáp (chúng rất phổ biến và phần lớn là lành tính) thì nên đi khám bệnh về chuyên khoa nội tiết hoặc bướu cổ. Sau khi khám lâm sàng, các bác sỹ sẽ đánh giá sơ bộ tình trạng bệnh và chỉ định làm một số xét nghiệm như xét nghiệm máu để đánh giá tình trạng chức năng của tuyến giáp, siêu âm để đánh giá kích thước và tính chất của khối u, cuối cùng là chọc hút tế bào kim nhỏ để chẩn đoán xác định khối u đó lành tính hay ác tính.

2. Kỹ thuật chọc hút tế bào tuyến giáp bằng kim nhỏ để làm gì?

Chọc hút tế bào u giáp bằng kim nhỏ để chẩn đoán xác định và phân loại bệnh có vai trò quan trọng góp phần định hướng điều trị các bệnh lý tuyến giáp.Tuy nhiên, trong 1 số trường hợp u giáp nhỏ hoặc vị trí khó sẽ khó chọc vào đúng vị trí u giáp, do vậy để đảm bảo độ chính xác cao cần chọc hút tế bào u giáp bằng kim nhỏ dưới hướng dẫn của siêu âm.

Khi người bệnh có chỉ định chọc hút kim nhỏ tại phòng khám tế bào thì sẽ được bác sỹ thăm khám giải thích cho người bệnh (có thể cả người nhà người bệnh) về quy trình thực hiện, mục đích, nguy cơ, lợi ích để người bệnh yên tâm và hợp tác làm xét nghiệm.

Khai thác tiền sử bệnh và các triệu chứng lâm sàng, cận lâm sàng: rối loạn nhịp tim, tăng huyết áp, nhiễm độc giáp, dị ứng cồn iode, tiền sử rối loạn đông máu hoặc đang dùng thuốc chống đông…,siêu âm, các xét nghiệm đánh giá tình trạng hormon tuyến giáp.

Quy trình sẽ được thực hiện như sau:

• Bác sỹ sẽ khám sẽ kiểm tra các nhân tuyến giáp và các hạch nghi ngờ ung thư
• Bác sỹ sẽ sử dụng kim nhỏ hướng vào vị trí cần lấy có thể dưới hướng dẫn siêu âm hoặc không
• Sau khi kim đã nằm trong vị trí cần lấy mẫu thì bác sỹ sẽ thực hiện thủ thuật để lấy được các tế bào vào trong kim
• Phần thu được trong kim sẽ được dàn lên lam kính
• Sau khi được kỹ thuật viên thực hiện qua các bước nhuộm thì bác sỹ sẽ xem dưới kính hiểm vi để chuẩn đoán ung thư hay lành tính.

3.    Phân loại và thuật ngữ trả lời kết quả chọc hút kim nhỏ tuyến giáp

Khi đã được bác sỹ giải phẫu bệnh phân tích mẫu bệnh phẩm dưới kính hiển vi thì kết quả tế bào học tuyến giáp được chia thành 6 nhóm phân loại

Không chẩn đoán/ Không đạt tiêu chuẩn: ít hơn 6 nhóm tế bào (mỗi nhóm ít nhất 10 tế bào nang); lỗi cố định kém, nhuộm không đạt, tế bào nang bị che lấp; dịch nang

Lành tính: thường đại diện là bướu giáp nhân lành tính (benign follicular nodule). Chẩn đoán khác có thể gặp: viêm tuyến giáp Hashimoto, viêm tuyến giáp dạng viêm hạt, biến đổi phản ứng, biến đổi do xạ trị… (hỏi tiền sử lâm sàng)

Không điển hình/ tổn thương nang ý nghĩa không xác định (AUS/FLUS): không điển hình về tế bào, cấu trúc hoặc cả hai.

U thể nang/ Gợi ý u thể nang (FN/SFN): các tế bào nang sắp xếp chủ yếu tạo cấu trúc chồng chất và/hoặc vi nang có ý nghĩa. Trong nhóm này có u thể nang tế bào Hurthle/ Gợi ý u thể nang tế bào Hurthle được chẩn đoán khi toàn bộ tế bào nang giáp biến đổi tế bào Hurthle

Nghi ngờ ác tính: khi đặc điểm hình thái tế bào nghi ngờ mạnh tổn thương ác tính nhưng không đủ để kết luận ác tính. Thường là đặc điểm nghi ngờ của ung thư biểu mô nhú tuyến giáp, ung thư biểu mô thể tủy, lymphoma hoặc ung thư biểu mô di căn

Ác tính: bao gồm các típ ung thư biểu mô tuyến giáp như ung thư biểu mô thể nhú, ung thư biểu mô kém biệt hóa, ung thư biểu mô thể tủy, ung thư biểu mô không biệt hóa, ung thư biểu mô tế bào vảy…

                Hình ảnh ung thư biểu mô nhú tuyến giáp trên tế bào học và mô bệnh học

4. Bệnh nhân cần lưu ý trước khi làm chọc hút kim nhỏ tuyến giáp

Đối với người bệnh, đi khám bướu cổ liên quan đến u tuyến giáp tại Bệnh viện Hữu nghị đa khoa Nghệ An , bệnh nhân đến đăng ký khám bệnh ở phòng khám bệnh, thông thường bệnh nhân sẽ được khám ở phòng khám nội tiết đái tháo đường. Sau khi các bác sỹ khám bệnh, đánh giá tình trạng bệnh của bệnh nhân, bác sỹ khám bệnh sẽ cho chỉ định chọc hút tế bào (nếu có chỉ định); đối với u tuyến giáp có kích thước lớn dễ phát hiện thì chọc hút ở phòng khám tế bào do bác sỹ Giải phẫu bệnh thực hiện, với u tuyến giáp kích thước nhỏ, khó phát hiện sẽ được chọc hút dưới hướng dẫn siêu âm tại phòng siêu âm. Kết quả xét nghiệm tế bào của tất cả các bệnh nhân sẽ được trả về phòng khám.