Chuyển đổi số y tế là một yêu cầu mang tính tất yếu, đồng thời cũng là nền tảng, động lực cho sự phát triển của ngành y tế trong thời kỳ mới.

    Người bệnh đăng ký khám bệnh tại bảng thông tin điện tử của một bệnh viện

Chính sách chuyển đổi số y tế được Đảng và Nhà nước quan tâm

Chuyển đổi số là một xu hướng tất yếu và là một yêu cầu bắt buộc giúp các quốc gia phát triển kinh tế, nâng cao chất lượng cuộc sống và thúc đẩy tiến bộ xã hội. Đối với ngành y tế ở Việt Nam, chuyển đổi số cũng là chính sách được Đảng và Nhà nước rất quan tâm.

Theo chính sách của Đảng và Nhà nước, chuyển đổi số là một chủ trương lớn, đột phá quan trọng, là nhiệm vụ có ý nghĩa chiến lược, vừa cấp bách, vừa lâu dài của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội. Trong đó, y tế được xác định là một trong các lĩnh vực có tác động xã hội lớn, liên quan hằng ngày tới người dân, cần ưu tiên chuyển đổi số trước.

Ngày 3/2/2023, Ban Cán sự Đảng Bộ Y tế đã ban hành Nghị quyết số 157-NQ/BCSĐ “Về chuyển đổi số y tế đến năm 2025, định hướng đến năm 2030” với mục tiêu chung: Một là nâng cao năng lực, hiệu quả quản lý, hoạt động chuyên môn nghiệp vụ và đáp ứng yêu cầu thực hiện Chương trình chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 của Chính phủ, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp tiếp cận các dịch vụ y tế kịp thời, hiệu quả; Hai là công tác quản lý điều hành của Bộ Y tế, của các đơn vị y tế trong ngành y tế phải được chuyển đổi thực hiện trên môi trường số. Xây dựng và triển khai công tác chuyển đổi số trên nền tảng dữ liệu và công nghệ số hiện đại thông qua việc số hóa toàn bộ thông tin: quản lý hệ thống nhân lực, nguồn lực; công tác cấp phép, cấp số đăng ký; công tác chăm sóc, bảo vệ sức khỏe nhân dân trên môi trường mạng được bảo đảm an ninh, an toàn thông tin.

Để thực hiện chuyển đổi số y tế, đầu tiên phải cần xây dựng nền tảng cho chuyển đổi số. Nội dung này bao gồm nhiều hoạt động, như chuyển đổi nhận thức; kiến tạo thể chế; xây dựng cơ chế thuê dịch vụ y tế số; phát triển hạ tầng số y tế; phát triển dữ liệu số y tế; phát triển các cơ sở dữ liệu dùng chung trong ngành y tế, phát triển nền tảng số trong y tế, bảo đảm an toàn, an ninh mạng, hợp tác quốc tế, nghiên cứu, phát triển và đổi mới sáng tạo trong môi trường số và phát triển nguồn nhân lực.

Bên cạnh đó, cũng cần quan tâm đến chính sách phát triển chính phủ số trong ngành y tế: tập trung phát triển và nâng cấp hệ thống thông tin y tế trên các nền tảng số mới nhất, nhằm cung cấp thông tin và dịch vụ y tế một cách đơn giản và thuận tiện trên các thiết bị di động. Đồng thời, áp dụng phân tích dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo, và thực tế ảo/thực tế tăng cường (VR/AR) để thúc đẩy quá trình chuyển đổi số toàn diện, mang lại trải nghiệm tốt nhất và thân thiện nhất cho người dùng.

Mặt khác, cũng cần phát triển kinh tế số trong ngành y tế: Phát triển kinh tế số trong lĩnh vực y tế đặt trọng điểm vào việc thúc đẩy doanh nghiệp y tế và cơ sở khám, chữa bệnh tăng cường sử dụng công nghệ số trong quản lý và cung cấp dịch vụ y tế, nhằm nâng cao trải nghiệm và tiện ích cho người dân, doanh nghiệp và nhân viên y tế; Phát triển xã hội số trong ngành y tế để hỗ trợ người dân, doanh nghiệp và đơn vị y tế trong quá trình chuyển đổi số.

Chính sách chuyển đổi số y tế đem lại nhiều lợi ích cho người dân

Sau một thời gian triển khai, thực hiện, chính sách chuyển đổi số y tế đã bước đầu thành công, đem lại nhiều lợi ích cho người dân đặc biệt là trong các khía cạnh về tăng cường khả năng tiếp cận dịch vụ y tế, nâng cao chất lượng dịch vụ y tế, giảm chi phí y tế và khả năng tự chăm sóc sức khỏe của người dân.

Chính sách chuyển đổi số y tế đem đến sự tiện lợi và dễ dàng trong việc tiếp cận dịch vụ y tế cho người dân. Người dân có thể dễ dàng đặt lịch khám và tư vấn trực tuyến với bác sĩ thông qua các tổng đài hotline hoặc trang web của bệnh viện. Việc này giúp tiết kiệm thời gian và chi phí đi lại, giảm tình trạng đông đúc tại bệnh viện và cho phép người dân có thể chọn thời gian khám phù hợp với lịch trình của mình. Việc triển khai tiếp đón người bệnh đi khám, chữa bệnh bằng căn cước công dân gắn chíp hoặc qua ứng dụng định danh điện tử của Bộ Công an (ứng dụng VNeID) cũng giúp tạo thuận lợi cho người dân.

         Nhân viên y tế sử dụng HIS để theo dõi hồ sơ bệnh án.

Hệ thống quản lý bệnh viện (HIS) giúp quản lý hồ sơ bệnh án, theo dõi sức khỏe và thanh toán viện phí, cho phép cập nhật thông tin về sức khỏe và kết quả xét nghiệm, hỗ trợ chẩn đoán và điều trị hiệu quả hơn. Ngoài ra, HIS còn giúp quản lý thanh toán viện phí dễ dàng và chính xác.

Trí tuệ nhân tạo có thể nhận diện triệu chứng bệnh và đưa ra khuyến nghị điều trị chính xác. Trí tuệ nhân tạo có thể giúp giảm tỷ lệ chẩn đoán sai hoặc bỏ sót ca bệnh, qua đó làm tăng chất lượng dịch vụ y tế.

Hỗ trợ điều trị từ xa là tính năng quan trọng trong chuyển đổi số y tế, giúp kết nối người dân với các chuyên gia y tế hàng đầu, giúp cho việc tiếp cận dịch vụ y tế chất lượng cao trở nên dễ dàng hơn, nhất là đối với vùng sâu, vùng xa. Đặc biệt, hỗ trợ khám, chữa bệnh từ xa (telehealth), giúp đào tạo và hỗ trợ kỹ thuật cho nhân viên y tế tại các vùng khó khăn, từ đó nâng cao trình độ chuyên môn và chất lượng dịch vụ y tế.

           Hội chẩn, KCB từ xa với các bệnh viện tuyến trên và tuyến dưới.

Chính sách này còn giúp người dân tăng cường khả năng tự chăm sóc sức khỏe thông qua việc theo dõi sức khỏe cá nhân qua các thiết bị thông minh, truy cập thông tin y tế uy tín và chính xác từ các nguồn đáng tin cậy, cũng như tham gia các chương trình giáo dục sức khỏe trực tuyến. Điều này giúp nâng cao nhận thức và kiến thức về sức khỏe của mọi người, từ đó giúp họ có lối sống lành mạnh hơn và phòng tránh được nhiều căn bệnh.

Tuy nhiên, hành trình chuyển đổi số trong y tế cũng gặp một số thách thức không nhỏ. Việc xây dựng hạ tầng công nghệ thông tin và triển khai các ứng dụng số đòi hỏi nguồn lực đầu tư lớn. An ninh mạng cũng là vấn đề cấp bách, đặc biệt khi thông tin y tế là dữ liệu nhạy cảm. Ngoài ra, sự chênh lệch về nhận thức và kỹ năng công nghệ giữa các vùng miền vẫn là rào cản lớn.

Để giải quyết những vấn đề này, Bộ Y tế đã đưa ra nhiều giải pháp cụ thể. Việc hoàn thiện hành lang pháp lý và ban hành các thông tư mới sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các cơ sở y tế triển khai các ứng dụng số. Đầu tư hạ tầng công nghệ thông qua nguồn vốn xã hội hóa và hợp tác công tư là một trong những chiến lược quan trọng. Bên cạnh đó, công tác tuyên truyền và đào tạo cũng được đẩy mạnh để nâng cao nhận thức của người dân và cán bộ y tế về lợi ích của chuyển đổi số.

Hiện Bộ Y tế đặt mục tiêu phổ cập hồ sơ sức khỏe điện tử trên toàn quốc, hoàn thiện hệ sinh thái số và mở rộng mạng lưới y tế từ xa. Với sự hỗ trợ của công nghệ, ngành y tế sẽ ngày càng tiến gần hơn đến mục tiêu chăm sóc sức khỏe toàn diện cho toàn dân, bất kể vị trí địa lý hay điều kiện kinh tế./.