Whitmore (bệnh Melioidosis) là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do vi khuẩn Burkholderia pseudomallei gây ra. Vi khuẩn này tồn tại nhiều trong bùn đất, nước tù đọng, ao hồ, ruộng đồng – những nơi phổ biến tại khu vực Bắc Trung Bộ, đặc biệt là vào mùa mưa lũ. Khi xâm nhập vào cơ thể, bệnh có thể tiến triển nhanh, gây nhiễm khuẩn huyết, suy đa tạng và tử vong, nhất là ở người có bệnh nền.

Trong những năm gần đây, Trung tâm Bệnh Nhiệt đới – Bệnh viện Hữu nghị đa khoa Nghệ An đã tiếp nhận và điều trị nhiều trường hợp nhiễm khuẩn huyết Whitmore nặng, trong đó đa số bệnh nhân có các yếu tố nguy cơ như đái tháo đường, suy giảm miễn dịch, viêm gan mạn tính, nghiện rượu, bệnh thận mạn, COPD… Việc hiểu rõ bệnh, điều trị đúng phác đồ và biết cách phòng ngừa sẽ giúp giảm tỷ lệ tử vong và ngăn biến chứng nặng.

1. Whitmore lây truyền như thế nào?

Vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể chủ yếu qua:

– Vết trầy xước, tổn thương da khi tiếp xúc với đất, nước ô nhiễm.

– Hít phải bụi đất hoặc hơi nước chứa vi khuẩn.

– Ăn uống phải thực phẩm, nước nhiễm bẩn (hiếm gặp).

Bệnh không lây từ người sang người, vì vậy bệnh nhân và gia đình không cần quá lo lắng hay kỳ thị khi chăm sóc người bệnh.

2. Đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh và diễn biến nặng

Những người sau đây dễ mắc bệnh hoặc bị nặng hơn khi nhiễm:

– Đái tháo đường (chiếm 40–60% các ca Whitmore nặng).

– Suy giảm miễn dịch (HIV, dùng corticoid kéo dài, hóa trị).

– Bệnh gan mạn tính, xơ gan, tổn thương gan do rượu.

– Lạm dụng rượu bia, dinh dưỡng kém.

– Bệnh thận mạn, tăng huyết áp, bệnh phổi tắc nghẽn.

– Người phải làm việc thường xuyên tiếp xúc bùn đất, nông nghiệp, xây dựng.

Ở những đối tượng này, sức đề kháng kém khiến bệnh diễn tiến nhanh, dễ vào máu, gây sốc nhiễm khuẩn và tử vong nếu không điều trị kịp thời.

3. Dấu hiệu nhận biết nhiễm khuẩn huyết Whitmore

Bệnh biểu hiện rất đa dạng, từ nhẹ đến nặng. Người dân cần đi khám ngay khi có các triệu chứng:

– Sốt cao, rét run kéo dài nhiều ngày.

– Mệt mỏi nhiều, đau cơ, chán ăn.

– Ho, khó thở, đau ngực.

– Xuất hiện ổ áp-xe ở da, cơ hoặc cơ quan nội tạng (gan, lách, phổi).

– Đau đầu, lú lẫn, tụt huyết áp.

– Tiểu ít, phù – dấu hiệu tổn thương thận.

Khi vi khuẩn vào máu, bệnh nhân rất dễ rơi vào sốc nhiễm khuẩn, cần cấp cứu khẩn cấp.

4. Chẩn đoán và điều trị tại Trung tâm Bệnh Nhiệt đới – Bệnh viện Hữu nghị đa khoa Nghệ An

Trung tâm Bệnh Nhiệt đới là tuyến điều trị cao nhất của tỉnh Nghệ An về lĩnh vực bệnh truyền nhiễm, có đầy đủ phương tiện để chẩn đoán và điều trị Whitmore.

4.1. Chẩn đoán

– Cấy máu, cấy mủ, cấy dịch để xác định vi khuẩn.

– Xét nghiệm máu đánh giá chức năng gan, thận, đường huyết.

– Chẩn đoán hình ảnh (siêu âm, CT) tìm ổ áp-xe.

– Theo dõi sát dấu hiệu nhiễm trùng, huyết động.

4.2. Điều trị

Điều trị Whitmore cần kéo dài, kiên trì và tuyệt đối không tự ý ngừng thuốc.

Giai đoạn tấn công (10–14 ngày hoặc lâu hơn tùy mức độ):

– Dùng kháng sinh truyền tĩnh mạch đặc hiệu.

– Điều trị hỗ trợ: hạ sốt, bù dịch, ổn định huyết áp, hỗ trợ hô hấp.

– Dẫn lưu áp-xe khi cần thiết.

Giai đoạn duy trì (3–6 tháng):

– Uống kháng sinh để tiêu diệt hoàn toàn vi khuẩn và tránh tái phát.

– Tái khám đúng hẹn để theo dõi chức năng gan, thận và đáp ứng điều trị.

Ngoài ra, đối với người có bệnh nền, bác sĩ sẽ điều trị song song các bệnh kèm theo để tăng hiệu quả điều trị.

5. Lời khuyên cho người bệnh có bệnh nền

Đái tháo đường

– Kiểm soát đường máu chặt chẽ.

– Dùng thuốc đúng chỉ định, không bỏ liều.

– Hạn chế nhiễm trùng bằng giữ vệ sinh da, vết thương.

Suy giảm miễn dịch

– Báo ngay cho bác sĩ nếu sốt hoặc có dấu hiệu nhiễm trùng.

– Tuyệt đối không tự ý dùng thuốc corticoid.

Bệnh gan, nghiện rượu

– Ngừng hoàn toàn rượu để tránh bệnh nặng thêm.

– Tăng cường dinh dưỡng, ăn uống hợp vệ sinh.

Tất cả bệnh nhân Whitmore

– Tuân thủ đầy đủ phác đồ 2 giai đoạn.

– Tái khám đúng lịch.

– Không tự ý ngừng thuốc khi thấy đỡ sốt.

– Nghỉ ngơi, uống đủ nước, bổ sung dinh dưỡng.

6. Cách phòng bệnh Whitmore cho cộng đồng

– Mang ủng, găng tay khi làm ruộng, tiếp xúc đất bùn.

– Tránh để vết thương tiếp xúc nước bẩn.

– Xử lý và vệ sinh sạch các vết xước, vết cắt.

– Tránh tắm ao hồ sau mưa lũ.

– Người có bệnh nền phải khám định kỳ, điều trị ổn định.

– Không tự ý dùng thuốc khi nghi ngờ nhiễm trùng.

Whitmore là bệnh nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể điều trị thành công nếu được phát hiện sớm, điều trị đúng phác đồ và tuân thủ thời gian điều trị kéo dài. Trung tâm Bệnh Nhiệt đới – Bệnh viện Hữu nghị đa khoa Nghệ An luôn là địa chỉ tin cậy trong chẩn đoán, điều trị và quản lý những trường hợp Whitmore nặng, giúp người bệnh yên tâm điều trị và phòng tránh biến chứng nguy hiểm.

———————————————————————————————————————————————————————————————————

Để đặt lịch khám và tìm hiểu thông tin, xin vui lòng liên hệ

Bệnh viện Hữu nghị Đa khoa Nghệ An.

Chất lượng hàng đầu – Phát triển chuyên sâu – Nâng tầm cao mới.

Giấy phép hoạt động số 0188/SYT-GPHĐ

Địa chỉ: Đại lộ Lê nin, Km5, phường Vinh Phú, Nghệ An.

Số điện thoại đặt lịch khám: 1900.8082 hoặc 0886.234.222

Thời gian đặt hẹn: 7h – 16h thứ 2 đến thứ 6

Website: https://bvnghean.vn.