Can Thiệp Xuất Huyết Đường Tiêu Hóa Trên Bằng Nội Soi

Định nghĩa: Là chảy máu trong lòng ống tiêu hóa do tổn thương từ miệng, thực quản, dạ dày, tá tràng đến phía trên góc Treitz.

Nguyên nhân: Có rất nhiều nguyên nhân, nhưng hay gặp nhất XHTH do loét dạ dày – hành tá tràng, XHTH do vỡ giãn tĩnh mạch thực quản – tĩnh mạch tâm phình vị chiếm khoảng 80-90%.

Triệu chứng lâm sàng: Tùy thuộc số lượng máu mất, hay gặp nhất: Nôn ra máu tươi và đi ngoài phân đen.

1.Can thiệp XHTH do loét dạ dày- tá tràng:

Nội soi dạ dày: Phải hồi sức tốt cho BN để đảm bảo tình trạng huyết động học (mạch, huyết áp ổn định). Nội soi xác định vị trí, số lượng, tính chất ổ loét (phân loại theo Forrest).

Chỉ định tiêm xơ những ổ loét Forrest 1A, 1B, 2A và 2B bằng Adrenalin 1/10.000.

Ưu điểm: kỹ thuật đơn giãn, rẻ tiền, thủ thuật nhanh chóng, ít biến chứng, hiệu quả cao

Dụng cụ: Bơm kim tiêm cầm máu 4mm, 23G. thuốc Adrenalin, dung dịch muối ưu trương.

Kỹ thuật: Bắt đầu tiêm dưới niêm mạc ở rìa ổ loét. Nếu mạch máu ở trung tâm 1 ổ loét lớn và sâu thì sẽ tiêm dung dịch xung quanh mạch máu cũng như ở miệng ổ loét.

Những trường hợp loét Forrest 1A máu phun nhiều, lộ mạch máu lớn có thể dùng kẹp clip (Hemoclip) + tiêm cầm máu.

Hình ảnh các Forrest + sau tiêm

2.Can thiệp XHTH do vỡ các búi giãn tĩnh mạch thực quản – dạ dày:

2.1Giãn tĩnh mạch thực quản.

Phân loại thường dựa vào phân loại của Hội nội soi Nhật Bản, gồm 4 đặc điểm:

+ Màu sắc của TMTQ

+ Các dấu hiệu trên thành TM

+ Kích thước TM

+ Vị trí TM

Thủ thuật thắt giãn TMTQ là phương pháp dùng các vòng cao su thắt vào các búi TM, gây thiếu máu hoại tử và gây xơ hóa thành TM

Chỉ định thắt giãn TMTQ khi đang có vỡ các búi giãn hoặc có khả năng vỡ các búi giãn.

Dụng cụ: Bộ vòng thắt gồm 6 vòng cao su, Súng bắn vòng (Shooter)

Ưu điểm: Dễ làm, thắt 1 lúc được nhiều búi giãn

Nhược: Giá thành đắt, không áp dụng được trường hợp có phối hợp giãn TM ở dạ dày

Hình ảnh các búi giãn và sau thắt

2.2. Giãn tĩnh mạch tâm phình vị (TPV)

– XHTH do vỡdãn TMTPV chiếm từ 10-15% các trường hợpXHTH do vỡ dãn TM. Dãn TMTPV dù ít xuất huyết hơn dãn TMTQ nhưng một khi xuất huyết thường nặng nề hơn, tỉ lệ tái phát và tử vong cao hơn

– Phương pháp tiêm chất keosinh học N-butyl-2-cyanoacrylate (Histoacryl)qua nội soi để điều trị XHTH do vỡ dãnTMTPV cho hiệu quả cao trong việc làm ngưng xuất huyết tiến triển và làm giảm nguy cơ xuất huyết tái phát từ búi TMTPV dãn.

CĐ: BN XHTH do vỡ giãn TMTPV có hoặc không kèm giãn TMTQ

CCĐ: Giãn TMTPV chưa có XHTH, hoặc tình trạng BN nặng không thực hiện được thủ thuật

Ths. Lê Nhật Huy