1. Sốt rét là gì

Bệnh sốt rét là bệnh truyền nhiễm do ký sinh trùng Plasmodium gây ra gồm: Plasmodium falciparum (P. falciparum), Plasmodium vivax (P. vivax), Plasmodium malariae (P. malariae), Plasmodium ovale (P. ovale) và Plasmodium knowlesi (P. knowlesi). Muỗi Anopheles là véc tơ truyền bệnh.

Bệnh sốt rét có thuốc điều trị đặc hiệu và bệnh có thể phòng chống được. Đến năm 2022, Việt Nam đã có 42 tỉnh được công nhận loại trừ sốt rét, tuy nhiên vẫn còn 21 tỉnh có sốt rét lưu hành và có các trường hợp mắc bệnh sốt rét ngoại lai do đi làm việc, công tác, du lịch từ các quốc gia có sốt rét lưu hành trở v

2. Biểu hiện của bệnh sốt rét

Bệnh thường biểu hiện bằng những cơn sốt rét điển hình với ba triệu chứng: rét run, sốt, vã mồ hôi có tính chu kỳ tùy theo loài ký sinh trùng, sốt rét do P. falciparum có thể gây ra sốt rét ác tính dẫn tới tử vong nếu  không được chẩn đoán, điều trị kịp thời.

3. Bệnh sốt rét được chia ra 2 thể lâm sàng

3.1. Sốt rét thể thông thường (chưa biến chứng)

Sốt rét chưa biến chứng là trường hợp mắc sốt rét xác định, không có dấu hiệu đe dọa tính mạng người bệnh, có thể có triệu chứng lâm sàng hoặc không.

– Triệu chứng lâm sàng:

+ Cơn sốt rét điển hình có 3 giai đoạn: rét run – sốt – vã mồ hôi, có tính chu kỳ.

+ Cơn sốt rét không điển hình như: sốt không thành cơn, ớn lạnh, gai rét (hay gặp ở người sống lâu trong vùng sốt rét lưu hành), sốt liên tục hoặc dao động (hay gặp ở trẻ em, người bệnh bị sốt rét lần đầu).

+ Những dấu hiệu khác: thiếu máu, lách to, gan to…

– Xét nghiệm: có ký sinh trùng sốt rét.

3.2. Sốt rét ác tính/biến chứng

Sốt rét ác tính là trường hợp sốt rét có biến chứng đe dọa tính mạng người bệnh. Sốt rét ác tính thường xảy ra trên những người bệnh nhiễm P. falciparum hoặc nhiễm phối hợp có P. falciparum. Các trường hợp nhiễm P. vivax hoặc P. knowlesi đơn thuần cũng có thể gây sốt rét ác tính.

3.2.1. Các dấu hiệu cảnh báo sốt rét ác tính

– Rối loạn ý thức nhẹ, thoáng qua (li bì, cuồng sảng, vật vã …);

– Sốt cao liên tục;

– Rối loạn tiêu hóa: nôn, tiêu chảy nhiều lần trong ngày, đau bụng cấp;

– Đau đầu dữ dội;

– Mật độ ký sinh trùng thể vô tính cao (P. falciparum ++++ hoặc ≥ 100.000 KST/µl máu);

– Thiếu máu nặng: da xanh, niêm mạc nhợt.

 4. Chẩn đoán phân biệt

4.1. Chẩn đoán phân biệt sốt rét thường với các bệnh khác

Trường hợp kết quả xét nghiệm tìm ký sinh trùng sốt rét âm tính cần phân biệt với sốt do các nguyên nhân khác như: sốt xuất huyết Dengue, sốt thương hàn, sốt mò, cảm cúm, viêm họng, viêm amidan, viêm màng não…

4.2. Chẩn đoán phân biệt sốt rét ác tính với các bệnh cảnh ác tính khác

Trường hợp xét nghiệm ký sinh trùng sốt rét âm tính cần làm thêm các xét nghiệm khác, khai thác kỹ yếu tố dịch tễ liên quan để tìm các nguyên nhân:

   – Hôn mê do viêm não, viêm màng não, nhiễm khuẩn nặng…

   – Vàng da, vàng mắt do xoắn khuẩn, nhiễm khuẩn đường mật, viêm gan vi rút, tan huyết.

   – Sốc nhiễm khuẩn, nhiễm khuẩn huyết, sốt mò.

   – Suy hô hấp cấp do các nguyên nhân khác.

5. Tác hại của bệnh sốt rét

   –  Người mắc bệnh sốt rét thường xuyên bị thiếu máu (người gầy, da xanh, niêm mạc nhợt)
   –  Gan to, lách to dễ bị vỡ khi bị chấn thương.
   –  Phù nề do suy dinh dưỡng.
   –  Phụ nữ có thai dễ bị sảy thai, đẻ non, thai chết lưu.
   –  Trẻ em suy dinh dưỡng, chậm lớn.
   –  Người mắc bệnh sốt rét giảm sức lao động, giảm thu nhập, đói nghèo….
   –  Bệnh sốt rét điều trị không tốt trở thành nguồn bệnh lây lan trong cộng đồng và có thể trở  thành ác tính gây tử vong.

6. Biện pháp phòng chống bệnh sốt rét

     – Hiện tại nhu cầu về vắc xin sốt rét đã được cấp phép là rất nhiều. Tuy nhiên, do nguồn cung RTS, S sẵn có đang còn hạn chế nên vắc xin phòng sốt rét R21 sẽ được WHO ưu tiên cho trẻ em sinh sống ở các khu vực dễ bị mắc sốt rét, nơi mà bệnh sốt rét vẫn đang là nguy cơ cao đe doạ đến sức khỏe cộng đồng. Việc phòng chống bệnh sốt rét chủ yếu tiêu diệt véc tơ truyền bệnh là muỗi Anophen, để phòng bệnh sốt rét cần thực hiện một số biện pháp sau đây:
   –  Dùng hóa chất Permethrin tẩm màn hoặc phun tồn lưu thuốc để diệt muỗi truyền bệnh sốt rét.
   –  Phát quang bụi rậm, vệ sinh nơi ở, khơi thông cống rãnh, diệt lăng quăng.
   –  Dùng hương xua muỗi.
   –  Mặc quần áo dài khi đi làm hoặc sinh hoạt trong nhà, ngủ mùng thường xuyên.

  – Khi thấy các triệu chứng của bệnh sốt rét như: Rét run, sốt nóng sau đó vã mồ hôi hoặc cảm thấy ớn lạnh, gai rét, người bệnh cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

   Để đặt lịch khám, Qúy khách hàng vui lòng liên hệ

  🏥BỆNH VIỆN HỮU NGHỊ ĐA KHOA NGHỆ AN

🏆Chất lượng hàng đầu – Phát triển chuyên sâu – Nâng tầm cao mới

🛣️Địa chỉ: Km5, Đại lộ Lê Nin, TP Vinh, Nghệ An

🌎Website: www.bvnghean.vn

🌍Facebook: bvhndknghean

☎️TỔNG ĐÀI CSKH + ĐẶT LỊCH KHÁM: 1900.8082 – 0886.234.222, Thời gian đặt lịch khám từ Thứ 2 đến Thứ 6