Trung tâm Đột quỵ, Bệnh viện Hữu nghị đa khoa Nghệ An

 I. Vì sao cần đánh giá nuốt sau đột quỵ

Sau đột quỵ, khoảng 40–70% bệnh nhân có rối loạn nuốt, trong đó nhiều người không có biểu hiện rõ ràng. Nếu không được phát hiện sớm, người bệnh dễ hít phải thức ăn hoặc dịch dạ dày vào phổi, dẫn đến viêm phổi hít, suy hô hấp hoặc tử vong. Vì vậy, đánh giá nuốt sớm là bước quan trọng và bắt buộc để đảm bảo an toàn cho người bệnh trước khi ăn uống qua đường miệng.

II. Các bước thực hiện

Test nuốt nước (hoặc test nuốt 3 thì) là phương pháp sàng lọc nhanh, giúp xác định người bệnh có thể ăn uống bằng miệng an toàn hay không.

– Bước 1: Khám lâm sàng quan sát trước khi nuốt

+ Tỉnh táo, ngồi đầu cao ≥ 30 độ.

+ Không có liệt hầu họng rõ rệt.

+ Không chảy nước dãi, giọng không ướt hoặc khàn.

– Bước 2: Test nuốt nước (3 thì)

+ Cho uống 5 ml nước, quan sát các dấu hiệu:

+ Ho sặc.

+ Khó thở.

+ Giọng thay đổi (khàn, ướt).

+ Thở rít, tím tái

+ Nếu an toàn: có thể tiến tới thử lượng nhiều hơn hoặc chuyển sang ăn cháo đặc.

– Bước 3: Đánh giá và quyết định

+ Nếu có dấu hiệu rối loạn nuốt: KHÔNG ăn uống qua đường miệng

+ Chỉ định: nuôi ăn bằng sonde dạ dày, đánh giá thêm bằng nội soi/đo áp lực nếu cần

III. Cảnh báo dấu hiệu rối loạn nuốt sau đột quỵ

– Ho, sặc khi ăn hoặc uống.

– Khó nuốt, nuốt nghẹn.

– Nói giọng ướt, khàn sau khi ăn.

– Dấu hiệu nhiễm trùng hô hấp tái diễn.

– Sụt cân, suy dinh dưỡng.

IV. Vai trò của nhân viên y tế

– Tuyệt đối không cho người bệnh ăn/uống khi chưa đánh giá nuốt.

– Thực hiện test nuốt ngay sau khi bệnh nhân tỉnh, ổn định hô hấp-tim mạch.

– Hướng dẫn người nhà về an toàn nuôi ăn và phòng viêm phổi hít.

 Thông điệp truyền thông

“Đừng để thìa cơm đầu tiên trở thành mối nguy cho lá phổi của người bệnh!”

Hãy test nuốt sớm – Nuôi ăn an toàn – Bảo vệ sự sống!