Axit mật là một chất lỏng do gan sản xuất để hỗ trợ tiêu hóa thức ăn. Cơ thể bạn thường tiết ra axit mật ở mức độ phù hợp dựa trên thức ăn bạn ăn. Nhưng đôi khi cơ thể bạn sản xuất quá nhiều axit mật hoặc không thể sử dụng đúng cách, dẫn đến tình trạng kém hấp thụ axit mật.

1. Hiểu về kém hấp thu axit mật

– Khi quá nhiều axit mật từ dạ dày của bạn vào đại tràng, nó dẫn đến: đi ngoài phân lỏng, cảm giác buồn đi đại tiện, tiểu tiện không tự chủ hoặc bị són

– Axit mật có liên quan đến tiêu chảy nhưng thường bị bỏ qua và chẩn đoán nhầm là nguyên nhân gây tiêu chảy mạn tính. Khoảng một phần ba số người được chẩn đoán mắc hội chứng ruột kích thích với tiêu chảy (IBS-D) cũng bị kém hấp thu axit mật.

– Kém hấp thu axit mật không phải là một tình trạng đơn lẻ. Nó thường liên quan đến các tình trạng như bệnh Crohn. Nó cũng thường đi kèm với các tình trạng sức khỏe khác. Ví dụ: khoảng 50% số người bị tiêu chảy mạn tính hoặc tái phát, còn gọi là tiêu chảy chức năng, cũng gặp phải tình trạng kém hấp thu axit mật. Khoảng 35% số người bị viêm đại tràng, còn gọi là viêm đại tràng vi thể, bị ảnh hưởng bởi kém hấp thu axit mật. Nhưng kém hấp thu axit mật thường bị bỏ qua khi chẩn đoán tiêu chảy.

2. Axit mật là gì?

– Axit mật là một chất lỏng màu vàng xanh trong cơ thể có hai chức năng chính: giúp phân hủy chất béo trong dạ dày khi thức ăn được tiêu hóa và nó cũng mang chất thải ra khỏi hệ tiêu hóa. Có một thành phần muối trong mật giúp phân cắt chất béo từ thức ăn, hấp thụ và di chuyển nó vào phân để thải ra ngoài.

– Gan của bạn tạo ra mật bằng cách sử dụng các tế bào đặc biệt. Dịch mật được các ống góp thu thập, sau đó di chuyển qua ống gan, túi mật và đến ống mật chủ.

– Trong quá trình tiêu hóa, khoảng một nửa lượng mật của bạn được lưu trữ trong túi mật – một cơ quan nhỏ nằm ngay bên dưới gan của bạn. Khi bạn ăn, túi mật của bạn sẽ giải phóng lượng mật phù hợp vào dạ dày để phân hủy hàm lượng chất béo. Túi mật của bạn quản lý lượng mật được giải phóng dựa trên nhu cầu của dạ dày bạn để tiêu hóa.

3. Chẩn đoán kém hấp thu axit mật

Kém hấp thu axit mật ảnh hưởng đến khoảng 1% đến 2% dân số Hoa Kỳ. Có hai xét nghiệm để chẩn đoán kém hấp thu axit mật.

– Xét nghiệm axit mật trong phân: bạn sẽ được thu thập phân trong 48 giờ để xét nghiệm. Nếu bạn bị tiêu chảy mạn tính, bạn có khả năng có mức axit mật sơ cấp, axit colic và axit chenodeoxycholic cao hơn, mỗi loại đều liên quan đến hội chứng ruột kích thích với tiêu chảy.

– Xét nghiệm 7αC4 trong máu: Bác sĩ yêu cầu bạn nhịn ăn, hoặc ngừng ăn trong một khoảng thời gian, và sử dụng huyết thanh được thiết kế để tiết lộ lượng axit mật tăng trong phân của bạn. Nhược điểm của xét nghiệm này là bạn có thể nhận được kết quả dương tính giả hoặc âm tính giả nếu bạn bị bệnh gan hoặc đang dùng statin

4. Điều trị kém hấp thu axit mật

– Thuốc: Cholestyramine là loại thuốc chính được kê đơn cho các tình trạng như kém hấp thu axit mật. Nó được thiết kế để phân hủy trong đại tràng của bạn để cải thiện các triệu chứng tiêu chảy mạn tính.

– Phẫu thuật: Nếu thay đổi lối sống và dùng thuốc không giúp cải thiện triệu chứng, bác sĩ có thể khuyên bạn nên phẫu thuật cắt bỏ túi mật. Ngoài mối lo ngại về mật, phẫu thuật này có thể được sử dụng để giải quyết: Sỏi túi mật, Sỏi ống mật chủ, Viêm túi mật, Polyp túi mật, Viêm tụy cấp. Trong phẫu thuật cắt túi mật, bác sĩ sẽ thực hiện các vết mổ xâm lấn tối thiểu để lấy túi mật của bạn ra. Cắt bỏ túi mật nói chung là một phẫu thuật có nguy cơ thấp. Hầu hết mọi người ra viện sau vài ngày, sau một thời gian theo dõi.

– Thay đổi chế độ ăn uống: Không có chế độ ăn uống cụ thể nào để giúp sản xuất axit mật. Nhưng vì mật được giải phóng để giúp tiêu hoá chất béo trong thức ăn nên việc tiêu thụ ít chất béo hơn trong chế độ ăn uống của bạn có thể hữu ích. Điều quan trọng là tránh các loại thức ăn nhiều dầu mỡ và nước sốt béo.

Hãy hỏi bác sĩ của bạn để được giới thiệu đến gặp chuyên gia dinh dưỡng nếu bạn không chắc chắn nên ăn gì. Chuyên gia dinh dưỡng có thể giúp bạn nghiên cứu các loại thực phẩm thay thế cho thực phẩm nhiều chất béo và đổi chúng thành thực phẩm ít chất béo hoặc không chất béo. Trước khi ăn, hãy nhớ kiểm tra nhãn dinh dưỡng trên bao bì. Tuân thủ kích thước khẩu phần ăn, để bạn không ăn quá nhiều. Bạn cũng có thể làm tăng lượng phân của mình bằng cách ăn nhiều chất xơ hơn. Quá nhiều chất xơ cùng một lúc có thể gây chuột rút và đầy hơi. Từ từ bổ sung thêm chất xơ trong một hoặc hai tuần để bình thường hóa tình trạng đại tiện của bạn.