Khoa Dinh dưỡng, Bệnh viện Hữu nghị đa khoa Nghệ An 

Hội chứng dumping  là rối loạn tiêu hóa xảy ra khi thức ăn di chuyển quá nhanh từ dạ dày xuống ruột non sau ăn, gây ra nhiều triệu chứng khó chịu về tiêu hóa và tuần hoàn.
Hội chứng này thường gặp sau các can thiệp ngoại khoa làm thay đổi giải phẫu hoặc chức năng dạ dày như:

• Cắt dạ dày toàn phần hoặc bán phần (điều trị ung thư dạ dày, loét dạ dày tá tràng phức tạp…).
• Phẫu thuật điều trị béo phì (bariatric surgery) như cắt dạ dày hình ống (sleeve gastrectomy), nối tắt dạ dày ruột non (gastric bypass).
• Phẫu thuật tạo van Nissen fundoplication điều trị trào ngược dạ dày – thực quản (GERD).

Những thay đổi này làm mất đi vai trò dự trữ và điều tiết tốc độ làm rỗng dạ dày, khiến lượng lớn thức ăn chưa tiêu hóa kịp ồ ạt đổ xuống ruột non, từ đó khởi phát các triệu chứng của hội chứng dumping.

Có hai loại hội chứng Dumping: sớm (sau bữa ăn) và muộn (hạ đường huyết). Trong hội chứng Dumping sớm, chức năng chính của dạ dày là lưu trữ bị mất và tình trạng này phát sinh do dịch thẩm thấu cao di chuyển đột ngột vào ruột non. Trong khi các triệu chứng của hội chứng dumping sớm xuất hiện 10–30 phút sau khi ăn, thì dumping muộn có thể xảy ra 1–3 giờ sau bữa ăn nhiều carbohydrate.

Các triệu chứng về đường tiêu hóa như buồn nôn, nôn và tiêu chảy có thể xảy ra, trong khi các triệu chứng về vận mạch có thể bao gồm sốc, ngất xỉu, hồi hộp, chóng mặt và đổ mồ hôi. Hội chứng dumping có thể được kiểm soát thông qua việc thay đổi chế độ ăn uống.

Thay đổi chế độ ăn uống và thói quen ăn uống là bước quan trọng nhất trong điều trị ban đầu:

1. Chia nhỏ bữa ăn: 5–6 bữa/ngày, mỗi bữa lượng vừa phải, không ăn quá no hoặc quá đói Giúp giảm lượng thức ăn xuống ruột mỗi lần, hạn chế áp lực thẩm thấu đột ngột và giữ đường huyết ổn định sau ăn.
2. Hạn chế uống nước trong và ngay sau ăn: cách ít nhất 30 phút để giảm áp lực dung tích.
3. Ăn chậm – nhai kỹ để giảm tốc độ xuống ruột.
4. Tăng chất béo lành mạnh(omega 3), protein và chất xơ hòa (như rau xanh, đậu, yến mạch…) tan giúp làm chậm hấp thu đường, hạn chế tăng đường huyết nhanh sau ăn và hỗ trợ giảm triệu chứng dumping.
5. Tăng cường thực phẩm giàu vitamin và chất khoáng, đặc biệt là sắt, canxi vì bệnh nhân sau phẫu thuật cắt dạ dày nguy cơ thiếu hụt cao.
6. Giảm thực phẩm nhiều đường: bánh ngọt, nước ngọt, kẹo, nước ép trái cây,… Nên chọn sữa không hoặc ít đường. Giảm áp lực thẩm thấu ban đầu và tránh tăng đường huyết quá nhanh, từ đó giúp kiểm soát cả dumping sớm và dumping muộn.
7. Ngồi thằng trong bữa ăn, sau ăn nghỉ ngơi không vận động mạnh ngay sau bữa ăn. Có thể kê cao nằm nghiêng khoảng 30-45 độ sau ăn trong 20-30 phút.

Tài liệu tham khảo 

pubmed.ncbi.nlm.nih.gov+3niddk.nih.gov+3en.wikipedia.org+3.

https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2773160X24000345