Khoa Thần kinh, Bệnh viện Hữu nghị đa khoa Nghệ An 

Liệt thần kinh số VII ngoại biên, hay còn gọi là liệt Bell, gây ra sự yếu đột ngột các cơ ở một bên mặt. Tình trạng này xảy ra do tổn thương dây thần kinh mặt (dây thần kinh sọ não số VII), dây thần kinh chịu trách nhiệm kiểm soát các cơ mặt, cũng như một số chức năng khác như vị giác và tiết nước mắt, nước bọt.

1. Nguyên nhân

Trong đa số các trường hợp, virus herpes được cho là nguyên nhân của liệt Bell, tuy nhiên chưa có bằng chứng rõ ràng. Liệt Bell có thể gặp do một số nguyên nhân sau:

• Virus: Herpes simplex virus được xem là nguyên nhân hàng đầu gây liệt dây thần kinh số VII. Một số virus khác được xác định như: cytomegalovirus, Epstein-Barr virus, adenovirus, rubella virus, virus quai bị , influenza, coxsackievirus.
• Do lạnh: Tiếp xúc với lạnh đột ngột, mặc dù chưa có bằng chứng khoa học vững chắc, vẫn được coi là một yếu tố nguy cơ tiềm ẩn trong dân gian.
• Tai biến mạch máu não: Nhồi máu não hoặc chảy máu não vị trí thân não, nơi nhân của dây thần kinh số VII.
• Các tình trạng sức khỏe khác: Một số bệnh lý như tiểu đường, tăng huyết áp, phụ nữ mang thai (đặc biệt là trong ba tháng cuối thai kỳ), phụ nữ sau sinh và các bệnh tự miễn dịch có thể làm tăng nguy cơ mắc liệt thần kinh số VII.

2. Triệu chứng lâm sàng:

Các triệu chứng của liệt thần kinh số VII ngoại biên thường xuất hiện đột ngột và tiến triển nhanh chóng trong vòng vài giờ đến vài ngày. Các biểu hiện đặc trưng bao gồm:

• Yếu hoặc liệt một bên mặt: Đây là triệu chứng nổi bật nhất, khiến một bên mặt trở nên rũ xuống, mất đi các nếp nhăn tự nhiên ở trán và rãnh mũi má.
• Khó khăn trong việc biểu lộ cảm xúc: Người bệnh khó cười, nhăn trán, hoặc cau mày ở bên mặt bị liệt.
• Méo miệng: Khóe miệng bị kéo lệch về bên mặt lành khi cố gắng cười hoặc nói.
• Khó nhắm kín mắt: Mắt ở bên mặt liệt không thể nhắm kín hoàn toàn, dẫn đến tình trạng khô mắt và tăng nguy cơ tổn thương giác mạc.
• Chảy nước mắt hoặc khô mắt: Do ảnh hưởng đến chức năng tuyến lệ.
• Thay đổi vị giác: Mất hoặc giảm vị giác ở hai phần ba trước của lưỡi ở bên mặt bị liệt.
• Khó khăn trong ăn uống: Thức ăn và nước uống có thể dễ dàng bị rơi ra từ bên miệng bị liệt.
• Khó phát âm một số âm: Đặc biệt là các âm môi

3. Điều trị:

Phương pháp điều trị liệt thần kinh số VII ngoại biên là giảm viêm, bảo vệ dây thần kinh và thúc đẩy quá trình phục hồi chức năng. Các phương pháp điều trị thường bao gồm:

• Corticosteroid: Các thuốc như prednisone thường được chỉ định sớm (trong vòng 72 giờ kể từ khi khởi phát triệu chứng) để giảm viêm và sưng dây thần kinh, giúp cải thiện khả năng phục hồi.
• Thuốc kháng virus: Trong trường hợp nghi ngờ nguyên nhân do virus herpes, các thuốc kháng virus như acyclovir hoặc valacyclovir có thể được sử dụng, thường kết hợp với corticosteroid.
• Chăm sóc mắt: Do khó nhắm kín mắt, việc bảo vệ mắt là rất quan trọng để ngăn ngừa khô mắt và tổn thương giác mạc. Các biện pháp bao gồm sử dụng thuốc nhỏ mắt nhân tạo, đeo kính bảo vệ mắt, đặc biệt là vào ban đêm, và trong một số trường hợp nặng có thể cần băng che mắt.
• Vật lý trị liệu và phục hồi chức năng: Các bài tập vận động cơ mặt nhẹ nhàng có thể giúp kích thích các dây thần kinh và cơ bắp, cải thiện trương lực cơ và khả năng phối hợp. Các kỹ thuật như xoa bóp, châm cứu cũng có thể được áp dụng.
• Liệu pháp nhiệt: Chườm ấm có thể giúp giảm đau và tăng cường lưu thông máu.

4. Tiên lượng:

Tiên lượng của liệt thần kinh số VII ngoại biên thường rất tốt. Hầu hết người bệnh (khoảng 85%) sẽ hồi phục hoàn toàn chức năng cơ mặt trong vòng vài tuần đến vài tháng, ngay cả khi không điều trị. Tuy nhiên, việc điều trị sớm bằng corticosteroid có thể tăng tốc quá trình phục hồi và giảm nguy cơ biến chứng.

5. Phân biệt liệt dây thần kinh VII trung ương và liệt dây VII ngoại vi

Kết Luận:

Liệt thần kinh số VII ngoại biên là một tình trạng có thể gây lo lắng cho người bệnh do những thay đổi rõ rệt trên khuôn mặt. Tuy nhiên, đây thường là một bệnh lành tính với khả năng phục hồi cao. Việc nhận biết sớm các triệu chứng, tìm kiếm sự chăm sóc y tế kịp thời và tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ đóng vai trò quan trọng trong việc tối ưu hóa quá trình phục hồi và giảm thiểu nguy cơ biến chứng. Sự kiên nhẫn và thực hiện đều đặn các bài tập phục hồi chức năng cũng đóng vai trò then chốt để người bệnh có thể lấy lại sự tự tin và chất lượng cuộc sống.

Để đặt lịch khám và tìm hiểu thông tin, xin vui lòng liên hệ

Bệnh viện Hữu nghị Đa khoa Nghệ An.

Chất lượng hàng đầu – Phát triển chuyên sâu – Nâng tầm cao mới.

Km5, xã Nghi Phú, Vinh, Nghệ An.

Số điện thoại đặt lịch khám: 1900.8082 hoặc 0886.234.222

Thời gian đặt hẹn: 7h – 16h thứ 2 đến thứ 6

Website: https://bvnghean.vn.