1. Nang giả tụy là gì?

Tuyến tụy là một cơ quan nằm phía sau dạ dày, có chức năng ngoại tiết và nội tiết. Về ngoại tiết, tuyến tụy bài tiết men tiêu hóa theo ống tụy dẫn vào ruột. Về nội tiết tuyến tụy sản xuất ra hormone insulin bài tiết thẳng vào máu giúp kiểm soát lượng đường trong máu.

Viêm tụy cấp xảy ra khi có các phản ứng viêm bị hoạt hóa tại nhu mô tụy. Khi tuyến tụy bị viêm, cơ quan này có thể rò rỉ các enzyme tiêu hóa. Điều này càng làm tổn thương thêm nhu mô tuyến tụy. Phản ứng của cơ thể đối với bệnh này là các thành mạc trong ổ bụng sẽ tạo thành các mô xơ, nhằm mục đích khu trú dịch tụy. Chính cơ chế này làm hình thành ra các nang giả tụy.

Nang giả tụy là khác hoàn toàn với nang tụy thực sự. Trong khi cả nang tụy và nang giả tụy đều chứa dịch tụy, một nang tụy thực sự là một cấu trúc có lớp tế bào ngăn cách với mô gần đó; còn một nang giả tụy là một túi đóng kín và không có một lớp tế bào biểu mô ngăn cách nó với các mô gần đó. Sự khác biệt này rất quan trọng, giúp định hướng can thiệp.

Ngoài ra, một số u nang tụy lại có thể là một khối ung thư tụy trong khi nang giả tụy lại hiếm khi là ung thư. Tuy vậy, nếu có kích thước lớn, chúng có thể cần được can thiệp dẫn lưu, phòng tránh nguy cơ gây đau hay vỡ ra, lan tràn dịch tụy gây viêm phúc mạc, ngoài ra nang giả tụy cũng là môi trường thuận lợi của sự nhiễm trùng.

2. Những nguyên nhân nào gây ra nang giả tụy?

Khác với nang tụy là hình thành tự phát, nang giả tụy hình thành khi viêm tụy khiến enzyme tuyến tụy bắt đầu rò rỉ ra ngoài. Chính sự rò rỉ các enzyme tụy không chỉ gây hại cho các mô lành lặn của tuyến tụy mà còn cả cho các tạng xung quanh.

Nang giả tụy có thể khởi phát sau một đợt viêm tụy cấp tính. Tuy vậy, những người bị viêm tụy mãn tính cũng có thể bị nang giả tụy do chúng có thể hình thành trong điều kiện các đợt cấp trên nền viêm tụy mãn tính.

Sự hiện diện của sỏi mật gây kẹt ống mật tụy và uống nhiều rượu là hai nguyên nhân phổ biến nhất gây viêm tụy và qua đó gây hình thành nang giả tụy. Ngoài ra, còn một số nguyên nhân khác như sau:

– Chấn thương tuyến tụy.

– Nhiễm trùng tuyến tụy.

– Khối u tụy.

– Nồng độ canxi trong máu cao.

– Nồng độ triglyceride trong máu rất cao.

– Tổn thương tụy do thuốc.

– Bệnh lý tự miễn.

– Bệnh lý xơ nang do di truyền.

3. Các triệu chứng của nang giả tụy là gì?

Các triệu chứng của viêm tụy và nang giả tụy như sau:

– Đau bụng, đau lan ra xung quanh lưng.

– Sốt.

– Bụng chướng.

– Buồn nôn và nôn ói.

Nếu tình trạng viêm tụy nặng, nang giả tụy cũng có thể gây mất nước, tụt huyết áp. Đôi khi tình trạng người bệnh trở nên nguy kịch một cách nhanh chóng, rối loạn chức năng các cơ quan và trụy tuần hoàn. Đồng thời, nếu nang giả tụy vỡ cũng gây ra các biến chứng tương tự.

Tuy nhiên, nang giả tụy có lúc không có bất kỳ triệu chứng gì. Sự hiện diện của khối nang này chỉ được phát hiện tình cờ khi khảo sát hình ảnh học trong ổ bụng vì bệnh lý khác.

4. Nang giả tụy được chẩn đoán như thế nào?

Việc chẩn đoán nang giả tụy sẽ dựa trên bệnh sử, các triệu chứng lâm sàng và các xét nghiệm, bao gồm:

– Các xét nghiệm định lượng nồng độ men tụy trong máu và cả trong nước tiểu.

– Các xét nghiệm đánh giá tình trạng chuyển hóa bên trong cơ thể như công thức máu, đo lường các chất điện giải natri, kali, canxi, glucose, triglyceride máu…

– Các xét nghiệm hình ảnh học, bao gồm siêu âm bụng hoặc chụp cắt lớp ổ bụng (CT scan), cộng hưởng từ (MRI)

– Trong trường hợp chẩn đoán vẫn chưa được thống nhất, bác sĩ sẽ cần lấy một mẫu chất lỏng trong u nang để xét nghiệm. Dụng cụ để thực hiện là một kim dài, mỏng đưa vào tận khối u dưới hướng dẫn của hình ảnh học. Kết quả sẽ giúp phân định là nang tụy, nang giả tụy, áp xe hay ung thư tụy.

5. Nang giả tụy được điều trị như thế nào?

Điều trị nang giả tụy thường gồm hai phần: (1) điều trị viêm tụy và (2) điều trị cho nang giả tụy. Để điều trị viêm tụy, người bệnh được thực hiện các điều sau đây:

– Nghỉ ngơi tại giường, hạn chế vận động.

– Truyền dung dịch điện giải qua đường tĩnh mạch.

– Thuốc giảm đau.

– Thuốc chống nôn.

– Nhịn ăn uống hoàn toàn trong một thời gian để tuyến tụy có thể nghỉ ngơi hoặc nuôi dưỡng qua đường mũi thông qua ống thông dạ dày đến ruột non mà không qua tá tràng – tức không cần sự tham gia của tuyến tụy.

Điều trị cho viêm tụy và nang giả tụy có thể khác nhau. Nhiều trường hợp nang giả tụy với kích thước nhỏ sẽ tự thu lại và biến mất trong khi chỉ điều trị viêm tụy cấp đơn thuần. Tuy nhiên, người bệnh vẫn cần kiểm tra lại định kỳ nhằm loại trừ khả năng nang giả tụy hình thành trở lại. Trong trường hợp nang giả tụy có kích thước lớn, người bệnh cần được dẫn lưu dịch tụy trong nang ra ngoài xuyên qua da hay phẫu thuật dẫn lưu nang giả tụy – ruột.

6. Các biến chứng có thể gặp phải của nang giả tụy

Nang giả tụy đôi khi không gây ảnh hưởng gì nhưng cũng có khi gây ra vấn đề nghiêm trọng. Chúng thậm chí có thể gây tử vong nếu không được điều trị ngay lập tức. May mắn thay, hầu hết trường hợp này là khá hiếm.

Các biến chứng có thể xảy ra do nang giả tụy bao gồm:

– Nhiễm trùng, biến chứng này có thể dẫn đến nhiễm trùng huyết và sốc nhiễm trùng.

– Xuất huyết trong nang.

– Xuất huyết vào lách.

– Hình thành huyết khối trong tĩnh mạch lách.

– Tắc nghẽn ống mật chủ do nang chèn ép, gây vàng da, vàng mắt.

– Tăng áp cửa.

– Tắc nghẽn đường ra của dạ dày.

– Nang tụy vỡ.

Khi nang giả tụy gây ra một trong các biến chứng trên đây, phẫu thuật cấp cứu hay can thiệp dẫn lưu dịch trong nang luôn có chỉ định.

Tóm lại, nang giả tụy là một túi chứa dịch tụy khi đã bị rò rỉ ra ngoài. Tình trạng này có thể không có biểu hiện gì nhưng đôi khi cũng gây ra các vấn đề nghiêm trọng, có khi còn hơn cả tình trạng viêm tụy cấp nếu giải phóng ồ ạt men tụy vào trong phúc mạc. Chính vì thế, việc phát hiện sớm sự hiện diện của nang giả tụy sau biến cố viêm tụy cấp và chủ động can thiệp là điều cần thiết, giúp phòng ngừa biến chứng nặng nề về sau.

Bệnh viện HNĐK Nghệ An có đầy đủ các phương tiện chẩn đoán hình ảnh và xét nghiệm để chẩn đoán tình trạng bệnh lý này. Hãy đi khám ngay khi có một trong các dấu hiệu trên để được tư vấn hướng điều trị phù hợp nhất.

—————————————————————————————————————————————————————————————————

👉👉Để đặt lịch khám và tìm hiểu thông tin, xin vui lòng liên hệ

🏥 Bệnh viện Hữu nghị Đa khoa Nghệ An.

🏆 Chất lượng hàng đầu – Phát triển chuyên sâu – Nâng tầm cao mới.

🏥Giấy phép hoạt động số 0188/SYT-GPHĐ

🛤 Địa chỉ: Đại lộ Lê nin, Km5, phường Vinh Phú, Nghệ An.

☎️Số điện thoại đặt lịch khám: 1900.8082 hoặc 0886.234.222

⌚️Thời gian đặt hẹn: 7h – 16h thứ 2 đến thứ 6

🖥Website: https://bvnghean.vn.