1. Đại cương

U nhú mũi xoang là khối u lành tính của mũi xoang có nguồn gốc từ biểu mô chiếm 0,5 – 4% các khối u vùng mũi xoang.

Dựa vào mô bệnh học u nhú mũi xoang được chia thành 3 loại là u nhú thường, u nhú đảo ngược và u nhú tế bào lớn ưa axit. Trong đó u nhú đảo ngược là thường gặp nhất, có xu hướng tái phát, ăn mòn xâm lấn các cấu trúc xung quanh và kết hợp với bệnh lý ác tính.

Tỷ lệ mắc bệnh nam/nữ là 3/1, thường gặp ở lứa tuổi 40-60, hiếm gặp ở trẻ em.

Cơ chế bệnh sinh của u nhũ mũi xoang còn nhiều điều chưa sáng tỏ các tác giả trên thế giới đưa ra một số giả thuyết như: dị ứng, viêm, các yếu tố thuận lợi hút thuốc lá, môi trường bụi bẩn, hóa chất. Bên cạnh đó mối liên quan giữa HPV và u nhú mũi xoang ngày càng được sáng tỏ.

2. Triệu chứng

2.1. Triệu chứng cơ năng.

– Ngạt tắc mũi một bên, tăng dần là dấu hiện nổi bật. 

– Chảy mũi: dịch mũi thường nhầy, đôi khi có mủ.

– Chảy máu mũi: không thường xuyên.

– Đau nhức vùng mặt.

– Có thể kèm theo mất hoặc giảm ngửi.

Các triệu chứng này chỉ ở một bên hốc mũi, khi có kèm theo đấu hiệu chảy máu mũi thì cần loại trừ khả năng tổn thương ác tính.

 Đội khi khối u chỉ được phát hiện tình cờ khi khám sức khỏe định kỳ hay chụp phim cắt lớp vi tính mũi xoang.

2.2. Triệu chứng thực thể.

• Khối u có hình ảnh đặc trưng là dạng chùm nho, màu nhạt hay dạng quả dâu sẫm màu, tuy nhiên đôi khi có hình dạng giống polyp mũi.
• Các tổn thương phối hợp: Hốc mũi ứ đọng dịch nhầy hoặc mủ, phù nề niêm mạc hốc mũi, khe giữa có thể có dấu hiệu doãng rộng do khối u đè đẩy, thoái hóa mỏm móc, mỏm móc đảo chiều, mũi sau và vòm ứ đọng dịch nhầy, khối u có thể xâm lấn ra cửa mũi sau và vòm mũi họng.

2.3. Triệu chứng cận lâm sàng:

– Cắt lớp vi tính mũi xoang có vai trò quan trọng trong chẩn đoán vị trí chân bám khối u, mức độ lan rộng và chẩn đoán phân biệt với các tổn thương xoang một bên như polyp Killian, nấm xoang, ung thư mũi xoang, bên cạnh đó góp phần lựa chọn phương pháp phẫu thuật và là bản đồ của phẫu thuật

– Mô bệnh học: Là tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán và dựa vào mô bệnh học để phân loại u nhú mũi xoang.

3. Điều trị u nhú mũi xoang

Điều trị u nhú mũi xoang chủ yếu là phẫu thuật, phẫu thuật cắt bỏ toàn bộ khối u và lấy rộng vùng chân bám. Tùy theo vị trí, mức độ lan rộng của khối u để lựa chọn đường phẫu thuật, có thể phẫu thuật nội soi hoặc phẫu thuật mở theo đường ngoài. Với sự phát triển của phẫu thuật nội soi và dụng cụ phẫu thuật thì trong giai đoạn hiện nay phẫu thuật nội soi là chủ yếu.

Tại khoa Tai mũi họng,Bbệnh viện hữu nghị đa khoa Nghệ An, phần lớn bệnh nhân bị u nhú mũi xoang được phẫu thuật nội soi thành công. Các bệnh nhân sau phẫu thuật được chăm sóc và theo dõi sát đến khi ổn định.

Khoa Tai mũi họng, Bệnh viện Hữu nghị đa khoa Nghệ An là cơ sở tế có nhiều kinh nghiệm trong khám phát hiện sớm và phẫu thuật điều viêm U nhú mũi xoang