Y học hiện đại và y học cổ truyền dân tộc đều có xoa bóp với đặc điểm chung là người làm xoa bóp dùng sự khéo léo và sức mạnh chủ yếu của đôi bàn tay của mình tác động lên cơ thể của người được xoa bóp một lực thích hợp tạo cho người được xoa bóp cảm giác sảng khoái nhằm làm dịu di chứng đau mỏi của cơ, khớp, thần kinh…

I. Các tác dụng của xoa bóp:

1. Đối với da:
–  Ảnh hưởng cục bộ: tăng cường chức năng hô hấp của da; tăng chức năng của tuyến mỡ, tuyến mồ hôi; làm giãn mạch, tăng tuần hoàn động tĩnh mạch; có lợi cho trao đổi chất của da, làm da co giãn tốt, bóng mịn, đẹp…
–  Ảnh hưởng toàn thân: các chất nội tiết tế bào được tiết ra thấm vào máu và cơ thể, tăng cường hoạt động của mạch máu và thần kinh da; tác động tới toàn cơ thể thông qua phản xạ thần kinh.
2. Đối với hệ thần kinh

– Xoa bóp có ảnh hưởng lớn đối với hệ thần kinh thực vật, nhất là hệ giao cảm, qua đó gây nên những thay đổi trong một số nội tạng và mạch máu.
3.  Đối với cơ, gân, khớp

–  Đối với cơ: tăng tính đàn hồi của cơ, tăng năng lực làm việc, sức bền của cơ và phục hồi sức khỏe nhanh hơn; tăng dinh dưỡng cho cơ, tác dụng chữa teo cơ.
– Đối với gân khớp: tăng tính co giãn, tính hoạt động của gân, dây chằng, thúc đẩy việc tiết dịch trong cơ khớp và tuần hoàn quanh khớp.
4. Đối với hệ tuần hoàn
– Xoa bóp làm giãn mạch, trở lực trong lòng mạch giảm đi, mặt khác xoa bóp trực tiếp đẩy máu về tim, do đó xoa bóp vừa giảm gánh nặng cho tim vừa giúp máu trở về tim tốt hơn.
5. Đối với người huyết áp cao ít luyện tập, xoa bóp có thể làm hạ áp.
6.  Đối với hệ bạch huyết: xoa bóp giúp cho việc vận chuyển bạch huyết được tăng cường. Dòng máu và dòng bạch huyết tăng trước tiên, tạo điều kiện giảm hiện tượng ngừng trệ sự tiết dịch ở vùng khớp và có tác dụng tiêu nề.
7. Đối với các chức năng:
– Đối với hô hấp: khi xoa bóp thở sâu do trực tiếp kích thích vào thành ngực và phản xạ thần kinh gây nên, làm nâng cao chức năng thở và ngăn chặn sự suy sụp của chức năng thở.
– Đối với tiêu hóa: tăng cường nhu động của dạ dày, của ruột và cải thiện chức năng tiêu hóa khi chức năng tiêu hóa kém.
–  Đối với quá trình trao đổi chất: tăng lượng nước tiểu bài tiết. Xoa bóp toàn thân có thể làm tăng nhu cầu về dưỡng khí 10 – 18%, đồng thời cũng tăng lượng bài tiết thán khí.
II. Xoa bóp bấm huyệt được thực hiện nhằm mục đích?
– Giảm đau: đau đầu, đau vai gáy, đau lưng mạn tính, đau cơ, viêm đau dây, rễ thần kinh.
– Giảm co cứng cơ trong các trường hợp: liệt cứng, co cứng cơ do kích thích rễ, dây thần kinh.
– Tăng cường tuần hoàn và dinh dưỡng cho da, dưới da, cơ, thần kinh trong các bệnh bại liệt, teo cơ. Kích thích phục hồi dẫn truyền thần kinh trong tổn thương dây thần kinh ngoại vi hoặc tổn thương các đám rối thần kinh do các nguyên nhân khác nhau.
– Rối loạn chức năng cơ thể: cải thiện hiệu quả: mệt mỏi, căng thẳng thần kinh; rối loạn chức năng vận động (sau phẫu thuật, sau liệt, sau chấn thương thể thao…), rối loạn giấc ngủ gây mất ngủ, cảm cúm; vẹo cổ, rối loạn chức năng tiêu hóa…
III. Các trường hợp cần tránh thực hiện xoa bóp bấm huyệt
– Không xoa bóp trong giai đoạn đau cấp tính, khi các cơ đang trong tình trạng co cứng do phản ứng, lúc này xoa bóp sẽ kích thích làm tăng mức độ co cơ.
– Bệnh ác tính, các khối u, lao tiến triển.
– Suy tim, suy gan, suy thận nặng, suy dinh dưỡng.
– Các bệnh ưa chảy máy, các vùng đang chảy máy hoặc đe dọa chảy máu, các bệnh da liễu.
– Không xoa bóp vào vùng hạch bạch huyết gây tổn thương và làm giảm sức đề kháng của cơ thể: đám hạch quanh tai, đám hạch khuỷu, đám hạch bẹn…
– Phụ nữ có thai hoặc đang có kinh nguyệt tránh xoa bóp vào vùng thắt lưng và vùng bụng.