Sốt xuất huyết là một loại bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, xảy ra khi virus Dengue gây bệnh xâm nhập vào cơ thể con người. Bệnh truyền nhiễm này có diễn tiến nhanh, rất dễ bùng phát thành dịch lớn và gây tử vong, đặc biệt là trẻ nhỏ.

Tính từ đầu năm đến tháng 11 năm 2022, tỉnh Nghệ An đã có 2.513 bệnh nhân mắc sốt xuất huyết. Số ca mắc ở ngoài tỉnh về là 379 trường hợp và 2.134 ca mắc sốt xuất huyết tại 16 địa phương (Quỳnh Lưu: 808, Diễn Châu: 839, Nghi Lộc: 185, Hoàng Mai: 129, Thanh Chương: 56, Anh Sơn: 27, Yên Thành: 22, Hưng Nguyên: 21, Cửa Lò: 24, Qùy Hợp: 07, TP. Vinh: 03, Nghĩa Đàn: 03, Đô Lương: 04, Con Cuông: 03, Quế Phong: 02, Quỳ Châu: 01). Trong đó, số bệnh nhân điều trị đã khỏi bệnh, ra viện là 2.039, số bệnh nhân tử vong là 02 trường hợp, số bệnh nhân đang điều trị: 93.

Sốt xuất huyết nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, bệnh có thể gây ra các biến chứng trong và sau sốt xuất huyết như:

• Xuất huyết não: Khi bệnh diễn biến nặng, lượng tiểu cầu trong máu giảm dần, dẫn đến xuất huyết não và có khả năng gây tử vong.
• Suy tim, suy thận: Rối loạn tuần hoàn do xuất huyết liên tục làm cho suy tim. Khi tim không thể bơm máu, dịch huyết tương xuất hiện liên tục gây tràn dịch và ứ đọng. Điều này làm tim và tuần hoàn máu bị ảnh hưởng nghiêm trọng và dẫn đến xuất huyết cơ tim. Bên cạnh đó, thận cũng phải làm việc nhiều để bài tiết huyết tương qua nước tiểu nên dễ dẫn đến suy thận cấp.
• Tràn dịch màng phổi: Huyết tương bên trong cơ thể bị tràn lan đến đường hô hấp gây khó thở. Về lâu dài, tình trạng này có thể dẫn đến viêm đường hô hấp, tràn dịch màng phổi, viêm phổi và phù phổi cấp.
• Sốc do mất máu: Sốt xuất huyết làm thoát huyết tương và cô đặc máu đến ngưỡng nhất định sẽ dẫn đến sốc khiến máu bị đẩy ra ngoài, xuất hiện các dấu hiệu như chảy máu cam, chảy máu chân răng…
• Sinh non, sẩy thai: Phụ nữ mang thai bị bệnh có nguy cơ cao bị sảy thai, đẻ non hoặc thai chết lưu. Sản phụ có thể bị tiền sản giật, tổn thương đến gan, thận, chảy máu kéo dài khi chuyển dạ.

Sốt xuất huyết diễn ra khi người bệnh nhiễm một trong bốn 4 chủng virus dengue DEN1, DEN2, DEN3 và DEN4. Đây là 4 chủng sốt xuất huyết . Các virus gây bệnh này xâm nhập vào cơ thể con người thông qua con đường hút máu của muỗi vằn Aedes aegypti và muỗi vằn Aedes albopictus. Trong đó, Aedes aegypti là nguyên nhân phổ biến gây bệnh.

Sau khi nhiễm một trong 4 chủng sốt xuất huyết Dengue thì sẽ miễn dịch suốt đời với chủng đó. Tuy nhiên họ có thể bị nhiễm các chủng virus khác, nên một người có thể bị mắc bệnh tối đa 4 lần trong đời, những lần mắc bệnh sau sẽ nặng hơn do ảnh hưởng của các phức hợp miễn dịch chéo.

Để chẩn đoán căn nguyên virus Dengue, tại Bệnh viện HN ĐK Nghệ An, Khoa Huyết học có thực hiện các xét nghiệm huyết thanh học để chẩn đoán bao gồm:

• Xét nghiệm nhanh tìm kháng nguyên NS1 trong 5 ngày đầu của bệnh.
• Xét nghiệm nhanh tìm kháng thể IG M, IG G từ ngày thứ 5 trở đi.

Các bệnh nhân bị sốt xuất huyết Dengue thường có các dấu hiệu như: Sốt cao đột ngột, khoảng 40,5 độ C; đau nhức đầu, đau cơ, đau xương khớp; chán ăn, buồn nôn và nôn; da xung huyết, phát ban, có thể có chấm xuất huyết ở dưới da, chảy máu chân răng hoặc chảy máu cam…

Sốt xuất huyết hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu. Phương pháp chữa trị bệnh chủ yếu là điều trị các triệu chứng kết hợp nghỉ ngơi, uống nhiều nước và ăn các món ăn mềm, dễ tiêu hóa.

Đối với những trường hợp có các dấu hiệu nghiêm trọng dưới đây, cần nhanh chóng đưa người bệnh nhập viện:

• Khó chịu mặc dù sốt giảm hoặc hết sốt.
• Không ăn, uống được.
• Nôn ói nhiều
• Đau bụng nhiều
• Tay chân lạnh, ẩm
• Chảy máu mũi, miệng hoặc xuất huyết âm đạo.

Hiện nay đã có vắc-xin phòng bệnh sốt xuất huyết, tuy nhiên Tổ chức Y tế Thế giới khuyến cáo chỉ sử dụng vắc-xin ở các khu vực bệnh đang lưu hành. Điều quan trọng là bên cạnh tiêm ngừa, bạn nên biết phòng bệnh hiệu quả như:

• Hạn chế muỗi sinh trưởng ở nơi bạn đang sống
• Phòng ngừa muỗi đốt

Để phòng tránh bị muỗi đốt, bạn nên: 

• Thường xuyên sử dụng kem xua muỗi, vợt điện muỗi, thuốc chống côn trùng để đuổi muỗi.
• Mặc quần áo dài tay cả kể khi đi ngủ.
• Ngủ trong màn kể cả ban ngày.
• Không chơi đùa ở những nơi ẩm thấp.
• Dùng rèm che hoặc màn có tẩm hóa chất diệt muỗi.
• Nếu gia đình đang có người bệnh, cần cách ly và cho người bệnh ngủ trong màn để tránh bị muỗi đốt và truyền bệnh.

Sốt xuất huyết gây nhiều biến chứng nguy hiểm nhưng hiện nay vẫn còn nhiều người chủ quan, chưa có cách phòng ngừa bệnh khi vào mùa. Minh chứng là mỗi năm đều có rất nhiều trường hợp nhập viện trong tình trạng sốt cao, khó thở, mê sảng và thậm chí là vật vã, và đã có những bệnh nhân tử vong.

Chính vì vậy, ngay hôm nay, mỗi người nên tự chủ động bảo vệ bản thân và gia đình bằng cách áp dụng đúng và đủ các biện pháp cần thiết để phòng tránh bệnh sốt xuất huyết hiệu quả nhất.

Tài liệu tham khảo:

1. Dengue Fever. https://www.healthline.com/health/dengue-fever.
2. Dengue and severe dengue. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/dengue-and-severe-dengue.
3. Dengue fever: Symptoms and Causes. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/dengue-fever/symptoms-causes/syc-20353078.