Trà là một thức uống dân dã, có thể sử dụng hàng ngày. Trà được làm từ cây camellia sinensis, có nguồn gốc ở Trung Quốc sau đó lan rộng sang nhiều các quốc gia khác. Dựa vào mức độ oxy hóa của trà mà phân ra làm 3 loại chính:

• Trà xanh là loại trà không trải qua quá trình oxy hóa.
• Trà ô long là loại trà được oxy hóa một phần.
• Trà đen được tạo ra khi oxy hóa hoàn toàn lá trà.

1. Thành phần và tác dụng của trà:

– Tác dụng chống oxy hóa:

• Trong trà có chứa các polyphenols, alkaloids (như caffeine, theophylline, theobromines), flo, nhôm, các chất khoáng và chất vi lượng.
• Trong nhóm polyphenols thì catechins (gồm nhiều hợp chất như EGCG, EGC, ECG, EC) và theaflavins, thearubigins được cho là mang lại lợi ích cho sức khỏe nhờ hoạt tính chống oxy hóa.
• Trà xanh chứa hàm lượng catechins cao hơn các loại trà khác. Trà đen thì chứa nhiều theaflavins và thearubigins. Trà ô long chứa hỗn hợp các chất này. Các loại trà chế biến sẵn hoặc các loại được tách caffeine thì nồng độ các chất polyphenol bị giảm đi.
• EGCG là viết tắt của Epigallocatechin–3–gallate có 59,1% trong trà xanh, cao hơn gấp nhiều lần so với các loại khác. Nó được coi là chất chống oxy hóa tốt nhất có trong trà, giúp loại bỏ các gốc tự do trong cơ thể, làm chậm quá trình lão hóa tế bào và ngăn ngừa mắc nhiều bệnh mạn tính.
• EGCG trong trà xanh còn là nhân tố quan trọng trong việc phòng chống các bệnh tim mạch. Trà xanh có thể giúp hạ huyết áp, cải thiện mức lipid máu và giảm sự hình thành xơ vữa động mạch, do đó làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim.

– Trà xanh giúp làm bảo vệ và cải thiện chức năng của não bộ:

Trong trà xanh có chứa nhiều caffeine, là một chất có tác dụng kích thích, cả thiện các khía cạnh khác nhau của chức năng não bộ bao gồm tâm trạng, sự phản ứng và trí nhớ. Ngoài ra trong trà xanh còn chứa axit amin L-theanine có thể làm tăng hoạt động của chất dẫn truyền thần kinh, có tác dụng chống lo âu. Nó cũng làm tăng dopamine và sản xuất sóng alpha trong não. Caffeine và L-theanine có thể có tác dụng hiệp đồng, sự kết hợp của cả hai có thể có tác dụng mạnh mẽ trong việc cải thiện chức năng của não.

Tốt cho sức khỏe răng miệng:

Chất catechin trong trà xanh cũng có lợi cho sức khỏe răng miệng. Các nghiên cứu trong ống nghiệm cho thấy catechin có thể ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn gây hình thành mảng bám, nguyên nhân hàng đầu gây ra hôi miệng và sâu răng.

2. Tác dụng của trà theo y học cổ truyền

Trà xanh, theo Đông y, có vị đắng ngọt, tính hơi lạnh, có công dụng hạ khí, tiêu thực, tả nhiệt, thanh thần.

Tác dụng thanh nhiệt: Vì trà xanh tính lạnh, lạnh có thể giảm nhiệt, nên trà xanh có thể dùng cho các bệnh nhiệt như nóng sốt, buồn bực do nhiệt. Trà xanh còn có khí nhẹ nhàng phát tán, có thể phát tán nhiệt mùa hè, lại có thể hạ xuống bàng quang, loại bỏ nhiệt ẩm mùa hè, nên có thể giải nhiệt vào mùa hè.

Tác dụng chống buồn ngủ: Vì tính lạnh, trà xanh có thể “thanh thần”, vị lại ngọt, nên trà xanh lại có thể giúp cho tinh thần hưng phấn, làm tinh thần minh mẫn và không buồn ngủ.

Tác dụng tiêu hóa tích trệ, giảm béo: Vì trà xanh có tính phiêu diêu, có thể thăng cũng có thể giáng, hợp với sự thăng giáng của vị khí, thúc đẩy vị khí vận hành, nên có thể tiêu hóa tích trệ, giảm béo.

3. Những lưu ý khi sử dụng trà xanh

• Chỉ nên uống từ 2 – 3 tách trà mỗi ngày.
• Những người mất ngủ, viêm loét dạ dày không nên uống trà, đặc biệt là trà đặc.
• Người bình thường khi uống trà cũng nên lưu ý không uống trà quá đặc và không uống khi bụng đói.
• Không uống thuốc với trà vì acid tannic có trong trà sẽ ảnh hưởng tới hiệu quả của thuốc.
• Trong trà cũng có chứa nhôm. Khi nhôm tích tụ lại trong cơ thể do uống quá nhiều trà có thể gây ra loãng xương và thoái hóa thần kinh, đặc biệt là những người có suy thận.
• Ngoài ra, trà có thể hạn chế hấp thu sắt trong chế độ ăn. Uống trà giữa các bữa ăn có thể hạn chế tác dụng phụ này.