Y học cổ truyền chia nguyên nhân gây bệnh ra làm 3 nhóm nguyên nhân:

• Nguyên nhân bên ngoài (ngoại nhân): do hoàn cảnh môi trường bên ngoài (khí hậu, địa lý) ảnh hưởng tới sức khỏe con người.
• Nguyên nhân bên trong (nội nhân) do hoàn cảnh xã hội gây ra những căng thẳng, rối loạn về tâm lý, được y học cổ truyền quy thành 7 trạng thái tâm lý (thất tình) gồm: vui (hỷ), buồn (bi), lo (ưu), nghĩ (tư), kinh (hãi), sợ (khủng).
• Các nguyên nhân khác (bất nội, ngoại nhân): sang chấn, lao động, ăn uống, tình dục, trùng thú cắn…

Trong 3 nhóm nguyên nhân này, thử tà được xếp vào nguyên nhân bên ngoài (ngoại nhân).

Thử tà là chủ khí của mùa hạ, nó do hỏa nhiệt mà hóa ra. Thử tà là dương tà, nó mang tính hỏa nhiệt dễ thương âm. Vì vậy khi gây bệnh thường xuất hiện các triệu chứng: sốt cao, phiền khát, ra mồ hôi,… Thử tà còn có tính thăng phát dễ thương khí, khi xâm nhập vào cơ thể người làm tấu lý dễ khai mở nên người bệnh thường ra mồ hôi, ra nhiều mồ hôi làm tổn thương tân dịch, xuất hiện miệng hôi, hồi hộp đánh trống ngực, đi tiểu đỏ, ít…

Thử tà thường gây ra thử nhiệt, trường hợp biểu hiện nhẹ là thương thử, đó là các chứng sốt về mùa hè, say nắng, biểu hiện trong người thường nóng, ra mồ hôi, miệng khát, đánh trống ngực, người mỏi mệt, tiểu ít,… Để chữa thương thử thường sử dụng hà diệp (lá sen) hay tây qua (dưa hấu). Đây đều là hai vị thuốc quen thuộc thường ngày.

Hà diệp vị đắng, tính bình, tác dụng thanh nhiệt giải thử, có thể được dùng dưới dạng tươi hay khô. Đối với lá sen tươi, dùng 12-20g mỗi ngày, lá sen khô dùng 3-9g mỗi mỗi ngày, sắc lấy nước uống. Đối với dưa hấu, có thể dùng tươi hoặc ép lấy nước uống, không cần bào chế gì.

 Trường hợp thử tà kết hợp với hàn thấp gọi là thử thấp, xuất hiện ở những người ăn đồ sống lạnh vào mùa hè, biểu hiện sốt, sợ lạnh không có mồ hôi, nhức đầu, mình nặng nề, nôn ọe, ỉa chảy. Có thể dùng bạch biển đậu để chữa. Bạch biển đậu chính là hạt của cây đỗ ván trắng, được trồng ở nhiều nơi, vị ngọt tính hơi ấm. Có nhiều cách sử dụng bạch biển đậu, đơn giản nhất có thể dùng 30 quả bạch biển đậu, giã nát, thêm nước vào hòa đều, sau đó chắt lấy nước uống.

Nếu như thử tà gây ra tình trạng bệnh nặng thì được gọi là trúng thử, lúc này sẽ có biểu hiện váng đầu, nôn mửa, bất tỉnh, khó thở, mồ hôi ra như tắm, chân tay lạnh… Lúc này người bệnh nên đến bệnh viện sớm để được cấp cứu và điều trị kịp thời.