Trong một nghiên cứu gần đây được đăng trên medRxiv, các nhà nghiên cứu đã xem xét các thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên khác nhau và các nghiên cứu thuần tập để đánh giá sự giảm tỷ lệ tử vong ở những bệnh nhân mắc bệnh coronavirus 2019 (COVID-19) được điều trị bằng huyết tương của bệnh nhân bình phục COVID-19 (COVID-19 convalescent plasma)

Nền tảng nghiên cứu

Truyền huyết tương bình phục COVID-19 là một trong những phương pháp trước đó được áp dụng để điều trị hội chứng hô hấp cấp tính nặng do nhiễm coronavirus 2 (SARS-CoV-2) trước khi các kháng thể đơn dòng và thuốc kháng vi-rút hiệu quả được phát triển.

Với sự xuất hiện của các biến thể SARS-CoV-2 lẩn tránh miễn dịch, chẳng hạn như Omicron, thách thức hiệu quả của các kháng thể đơn dòng hiện có, có sự quan tâm mới đến liệu pháp truyền huyết tương.

Tuy nhiên, đã có những kết quả khác nhau về hiệu quả của liệu pháp truyền huyết tương bình phục COVID-19, mặc dù nó có sẵn và đã được sử dụng rộng rãi. Các yếu tố như bản chất đa dạng sinh học của huyết tương giai đoạn hồi phục, các phác đồ trị liệu không chuẩn, cũng như việc sử dụng liệu pháp hồi phục cho bất cứ điều gì từ điều trị dự phòng đến liệu pháp cuối cùng cho bệnh nhân suy đa cơ quan có thể gây ra sự mơ hồ về thành công của nó.

Với sự quan tâm trở lại đối với liệu pháp truyền huyết tương giai đoạn hồi phục COVID-19, điều quan trọng là phải hiểu lợi ích của nó trong việc giảm tỷ lệ tử vong ở bệnh nhân COVID-19.

Về nghiên cứu

Trong nghiên cứu hiện tại, các nhà nghiên cứu đã tiến hành đánh giá có hệ thống và phân tích tổng hợp dữ liệu tổng hợp từ các thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên khác nhau và các nghiên cứu thuần tập sử dụng truyền huyết tương bình phục COVID-19 để điều trị bệnh nhân COVID-19 nhập viện. Họ đã xem xét các nghiên cứu trên bệnh nhân COVID-19 nhập viện được điều trị bằng huyết tương bình phục COVID-19, bất kể liều lượng.

Kết quả chính được đo lường là tỷ lệ tử vong do mọi nguyên nhân trong quá trình nhập viện. Một phân tích phân nhóm tập trung vào sự khác biệt giữa các bệnh nhân COVID-19 được điều trị bằng truyền huyết tương giai đoạn hồi phục cũng đã được tiến hành. Dữ liệu được phân tích bao gồm các đặc điểm nhân khẩu học như tuổi tác, giới tính và nhu cầu thở máy trong quá trình điều trị huyết tương bình phục COVID-19 hay không. Nghiên cứu cũng đánh giá thể tích và loại kháng thể của truyền huyết tương bình phục COVID-19 và thời gian truyền máu.

Để xác định hiệu quả của liệu pháp huyết tương bình phục COVID-19 trong việc giảm tỷ lệ tử vong ở những bệnh nhân COVID-19 nhập viện, các nhà nghiên cứu đã so sánh tỷ lệ tử vong được quan sát thấy ở những bệnh nhân truyền huyết tương với số ca tử vong dự kiến nếu tất cả các bệnh nhân đều có nguy cơ như nhau. Các phân tích phân nhóm bổ sung đã đánh giá tỷ lệ tử vong ở những bệnh nhân được điều trị huyết tương giai đoạn hồi phục COVID-19 dựa trên thời gian truyền máu và nồng độ kháng thể của huyết tương.

Kết quả

Kết quả báo cáo rằng việc sử dụng truyền huyết tương bình phục COVID-19 để điều trị bệnh nhân COVID-19 nhập viện đã làm giảm đáng kể tỷ lệ tử vong so với các nhóm đối chứng trong các thử nghiệm đối chứng ngẫu nhiên và các nghiên cứu thuần tập phù hợp. Đánh giá đã phân tích 39 nghiên cứu thử nghiệm đối chứng ngẫu nhiên và 70 nghiên cứu thuần tập phù hợp với 21,529 và 50,160 bệnh nhân được ghi danh, tương ứng.

Phân tích tổng hợp các thử nghiệm ngẫu nhiên có đối chứng chỉ ra rằng truyền huyết tương giai đoạn hồi phục COVID-19 có liên quan đến việc giảm 13% tỷ lệ tử vong so với những bệnh nhân được chăm sóc tiêu chuẩn. Trong khi đó, phân tích các nghiên cứu thuần tập cho thấy tỷ lệ tử vong giảm 23%.

Các phân tích phân nhóm, kiểm tra sự thay đổi tỷ lệ tử vong liên quan đến điều trị sớm và muộn và nồng độ kháng thể cao và thấp trong huyết tương, báo cáo rằng điều trị sớm với nồng độ kháng thể cao trong huyết tương bình phục dẫn đến giảm đáng kể tỷ lệ tử vong so với các phương pháp điều trị được bắt đầu sau đó trong bệnh hoặc có nồng độ kháng thể thấp hơn. Nồng độ kháng thể cao hơn trong huyết tương bình phục COVID-19 có liên quan đến việc giảm 15% tỷ lệ tử vong, trong khi việc bắt đầu điều trị truyền máu sớm trong quá trình bệnh có liên quan đến tỷ lệ tử vong thấp hơn 37%.

Ngoài ra, trong một phân tích thăm dò về bệnh nhân ngoại trú COVID-19 được điều trị bằng truyền huyết tương bình phục COVID-19, tỷ lệ nhập viện đã giảm 35%, nhưng không có lợi ích nào liên quan đến tỷ lệ tử vong. Một đánh giá về các báo cáo và loạt trường hợp từ Hoa Kỳ đánh giá rủi ro tử vong liên quan đến điều trị huyết tương bình phục COVID-19 cho thấy nguy cơ tử vong là 25%.

Kết luận

Nhìn chung, kết quả chỉ ra rằng việc điều trị cho bệnh nhân COVID-19 nhập viện bằng truyền huyết tương giai đoạn hồi phục làm giảm 13% tỷ lệ tử vong. Bắt đầu truyền huyết tương sớm hơn trong quá trình nhiễm SARS-CoV-2 và truyền huyết tương với nồng độ kháng thể cao có liên quan đến việc giảm tỷ lệ tử vong nhiều hơn.

Các tác giả tin rằng những kết quả này hỗ trợ việc sử dụng huyết tương giai đoạn bình phục COVID-19 như một phương pháp điều trị hiệu quả cho đến khi các liệu pháp hiệu quả hơn được phát triển trong trường hợp đại dịch trong tương lai.

Bs Lê Đình Sáng (Dịch)

TÀI LIỆU THAM KHẢO

• Jonathon Senefeld, Ellen K Gorman, Patrick Johnson, et al. (2023). Mortality rates among hospitalized patients with COVID-19 treated with convalescent plasma: A Systematic review and meta-analysis. medRxiv. doi: https://doi.org/10.1101/2023.01.11.23284347 https://www.medrxiv.org/content/10.1101/2023.01.11.23284347v1