ThS.BS. Nguyễn Thị Lý

hoa Cơ xương khớp – Bệnh viện Hữu nghị Đa khoa Nghệ An

1. Viêm cân gan chân là gì?

Cân gan chân là một dải mô dày nối gót chân với mặt trước bàn chân có tác dụng giảm lực tác động cũng như hỗ trợ di chuyển bàn chân.

Viêm cân gan chân là tình trạng đau ở điểm bám tận của cân gan chân vào xương gót.

Bệnh thường gặp ở lứa tuổi 40-70 tuổi, gây đau và hạn chế vận động cho người bệnh.

Giải phẫu cân gan chân	Vị trí viêm cân gan chân

2. Nguyên nhân và các yếu tố nguy cơ

Các vi chấn thương và tình trạng thoái hóa cân gan chân. Các yếu tố lối sống và bệnh lý khác nhau làm tăng nguy cơ dẫn đến co kéo cân gan chân được cho là nguyên nhân dẫn đến viêm cân gan chân.

Các yếu tố nguy cơ dẫn đến viêm cân gan chân

• Các hoạt động làm tạo áp lục lên vùng gót chân kéo dài. Viêm cân gan chân phổ biến hơn ở người chạy bộ (vận động viên điền kinh).
• Những người thừa cân, béo phì: do tăng áp lực lên vùng bàn chân.
• Những người đi giày dép với sự hỗ trợ không đầy đủ cũng có nguy cơ bị viêm cân gan chân. Người thường xuyên đứng lâu trên nền đất cứng, mang giày dép cao gót.
• Dị tật bàn chân như bàn chân vòm, bàn chên dẹt.
• Tuổi tác: Viêm cân gan chân thường phổ biến nhất ở độ tuổi 40 đến 60 tuổi

3. Triệu chứng viêm cân gan chân

Viêm cân gan chân có đặc điểm là đau vùng gót chân khi chịu sức nặng cơ thể, đặc biệt nhất xuất hiện đau dữ dội khi bắt đầu bước đi sau khi thức dậy buổi sáng hoặc sau thời gian nghỉ ngơi. Sau khi đi vài bước, cơn đau sẽ giảm dần.

 Một số bệnh nhân mô tả đau bỏng rát hoặc đau tức dọc theo bờ trong của gan chân khi đi bộ.

Đau nhức vùng gót chân và có thể lan rộng sang bàn chân.

Khi hoạt động thể lực có thể làm giảm cơn đau. Tuy nhiên khi dừng lại cơn đau tiếp tục tăng.

Cơn đau có thể tăng lên vào buổi sáng khi ngủ dậy hoặc khi vừa đứng dậy rời khỏi giường.

Đau ở dưới gót trở nên nặng hơn khi chịu trọng lượng, đặc biệt khi đẩy gót chân xuống dưới và trong suốt cả ngày.

4. Chẩn đoán

–  Dựa vào triệu chứng đau vùng gan bàn chân của bệnh nhân tăng khi bước đi đầu tiên khi thức dậy buổi sáng hoặc sau khi đứng dậy.

–  Bác sĩ thăm khám ấn vào vùng xương gót bệnh nhân đau chói hoặc đau khi gập mu bàn chân.          

Xquang: gai xương gót	Siêu âm: viêm cân gan chân

– X-quang được chỉ định thường quy, có thể có hoặc không có hình ảnh gai xương gót. Tuy nhiên hình ảnh gai xương gót không quyết định cho chẩn đoán. Xquang có tác dụng chẩn đoán phân biệt với các nguyên nhân đau gót chân khác như tính trạng nang xương, gãy xương…    

– Siêu âm: hình ảnh cân gan chân dày, giảm âm. Có thể thấy tình trạng vôi hóa cân gan chân, rách cân gan chân.

– Cộng hưởng từ chẩn đoán viêm cân gan chân và đánh giá tổn thương giai đoạn cấp hay mạn tính.

5. Điều trị

Điều trị viêm cân gan chân cần phối hợp nhiều biện pháp dùng thuốc, thay đổi thói quen sinh hoạt, giảm các yếu tố nguy cơ, phục hồi chức năng và dụng cụ hỗ trợ, một số trường hợp phẫu thuật.

• Nghỉ ngơi: hạn chế di chuyển trong những ngày còn đau nhiều.
• Sử dụng giày có đế đệm vào vùng gót chân để hỗ trợ người bệnh khi di chuyển. Có thể sử dụng thêm đệm hỗ trợ vòm bàn chân để giúp cố định bàn chân và ngón chân.
• Có thể chườm đá vùng gót chân khoảng 20 phút để giảm viêm, giảm đau.
• Thuốc giảm đau, kháng viêm: có tác dụng giảm viêm, giảm đau, giảm cẩm giác khó chịu. Tuy nhiên chỉ nên dùng thuốc khi được bác sĩ chỉ định tránh những biến chứng nguy hiểm do việc lạm dụng thuốc.
• Tiêm corticoid tại chỗ: tiêm corticoid vào cạnh vùng cân để giảm viêm, giảm đau. Tuy nhiên không nên lạm dụng nhiều lần.
• Tiêm huyết tương giàu tiểu cầu tự thân.
• Vật lý trị liệu và phục hồi chức năng: Một số bài tập có tác dụng kéo căng gân và gân Achilles giúp tăng cường sức mạnh khối cơ bắp chân, hỗ trợ mắt cá chân và gót chân khỏe mạnh hơn. Sử dụng sóng xung kích.
• Đối với những trường hợp khó điều trị, nên áp dụng vật lý trị liệu và bó bột cố định trước khi cân nhắc can thiệp bằng phẫu thuật.
• Phẫu thuật: ít khi sử dụng. chỉ được chỉ định trong một số trường hợp cần thiết như cơn đau tái phát nhiều lần, đã áp dụng các biện pháp điều trị bảo tồn trên 6 tháng vẫn không cải thiện, bác sĩ có thể cân nhắc đến phẫu thuật để làm giảm áp lực lên cân gan chân, lấy bỏ gai xương gót, cắt một phần hoặc hoàn toàn 1 bên cân gan chân…Lưu ý rằng phẫu thuật rất ít khi được chỉ định.

6. Làm thế nào để phòng tránh viêm cân gan chân

Thay đổi thói quen sinh hoạt và cách sống giúp giảm tỷ lệ mắc bệnh và phòng ngừa bệnh tái phát kéo dài, bao gồm các biện pháp sau:

• Mang giày phù hợp: sử dụng các loại giày dép đế mềm, phẳng. Không nên mang giày cao gót thường xuyên. Sử dụng các giày hỗ trợ nếu phải hoạt động bàn chân nhiều để giảm áp lực và giảm đau cân gan chân.
• Hạn chế các yếu tố nguy cơ: như giảm cân cho những bệnh nhân béo phì, thừa cân, duy trì cân nặng phù hợp. Tránh đi bằng chân trần, hạn chế đứng lâu, đi bộ nhiều.
• Hạn chế các tư thế bất lợi như ngồi xổm.
• Luyện tập các bài tập để tăng sức mạnh và sự dẻo dai cho cân gan chân.
  • Dụng cụ chỉnh hình bàn chân được sử dụng cho những bệnh nhân có bất thường cấu trúc bàn chân.

7. Khi nào cần đến bác sĩ

• Đau gót chân đã áp dụng các biện pháp không dùng thuốc mà không đỡ.
• Xuất hiện tình trạng đau gót chân hoặc đau bàn chân dai dẳng hoặc tái đi tái lại.

Liên hệ đặt lịch khám

Để đặt lịch khám và tìm hiều thông tin, xin vui lòng liên hệ:

Bệnh viện Hữu nghị Đa khoa Nghệ An

Địa chỉ: Km5, xã Nghi Phú, Vinh, Nghệ An.

Số điện thoại đặt lịch khám: 19008082

Thời gian đặt hẹn: 7h – 19h thứ 2 đến thứ 6 v

Số điện thoại khoa Cơ xương khớp: 0385384657

Website: https://bvnghean.vn