Nhiễm khuẩn hô hấp cấp tính (NKHHCT)là bệnh thường gặp nhất ở trẻ em, nhất là ở trẻ em dưới 5 tuổi. Người ta ước tính rằng mỗi năm 1 em bé dưới 5 tuổi có thể mắc NKHHCT từ 5 đến 8 lần.

Trong phần lớn trường hợp, bé có thể tự khỏi trong vòng 10 -14 ngày nếu được chăm sóc đúng cách. Tuy nhiên, khoảng 1/4 các trường hợp, bệnh sẽ diễn tiến thành viêm phổi và cần phải được điều trị cẩn thận để tránh biến chứng nặng nề. Nhiễm trùng đường hô hấp dưới là nhóm bệnh có tỉ lệ mắc và tử vong cao. Theo tổ chức y tế thế giới (WHO) năm 2019, nhiễm trùng đường hô hấp dưới đứng thứ ba trong mười bệnh gây tử vong cao nhất ở người.

Nguyên nhân gây nhiễm trùng đường hô hấp dưới có thể do các loại vi khuẩn, virus, vi nấm dẫn đến cách điều trị khác nhau, tuy nhiên, khó xác định được căn nguyên nếu chỉ dựa vào triệu chứng lâm sàng, X-quang hay hóa sinh.

 Trong khi đó, nuôi cấy thông thường có tỉ lệ phát hiện căn nguyên thấp và chỉ phân lập được một số vi khuẩn. Vì chẩn đoán tác nhân vi sinh khó khăn dẫn đến điều trị kháng sinh không phù hợp. Những tiến bộ trong chẩn đoán vi sinh và nghiên cứu dịch tễ học cho thấy virus và vi khuẩn không điển hình ngày càng có vai trò quan trọng gây nhiễm trùng đường hô hấp dưới.

Trong đó, các phương pháp sinh học phân tử, đặc biệt là real-time PCR đa mồi có thể mang lại hiệu quả hứa hẹn. Trong nghiên cứu tại Thái Lan, Việt Nam và Indonesia, sử dụng PCR đa mồi để phát hiện virus và vi khuẩn không điển hình cho thấy 58,6% mẫu bệnh phẩm có virus, 3,2% mẫu có vi khuẩn không điển hình và 1,2% mẫu phát hiện cả hai loại tác nhân trên.

Xét nghiệm Real – time PCR đa mồi được thực hiện trên hệ thống real – time PCR đa mồi CFX96 Biorad triển khai từ tháng 11 năm 2023 tại Bệnh viện Hữu nghị đa khoa Nghệ An giúp xác định 11 loại virus và 6 loại vi khuẩn gây nhiễm trùng đường hô hấp dưới hay gặp, trong đó có những tác nhân không thể định danh bằng những kỹ thuật thông thường.

 Kể từ khi được thực hiện xét nghiệm này là công cụ đắc lực hỗ trợ các Bác sỹ Nhi khoa chẩn đoán căn nguyên gây viêm đường hô hấp dưới, tiên lượng được diễn biến lâm sàng, thời gian điều trị và giải quyết được những băn khoăn lo lắng của người nhà Bệnh nhân.

PCR đa mồi là kĩ thuật không phải mới, song vẫn chưa phổ biến ở một số bệnh viện ở Việt Nam. Vì còn một số tác nhân không phát hiện được cũng như không thể trả lời tính nhạy cảm với kháng sinh của vi khuẩn gây bệnh, kỹ thuật này không thể thay thế hoàn toàn cho xét nghiệm nuôi cấy vi khuẩn, nhưng real-time PCR đa mồi giúp tăng khả năng phát hiện căn nguyên gây nhiễm trùng đường hô hấp dưới so với nuôi cấy vi khuẩn, đặc biệt là virus và vi khuẩn nội bào, vi khuẩn khó nuôi cấy, qua đó có thể hạn chế việc lạm dụng kháng sinh hoặc lựa chọn kháng sinh phù hợp hơn. Như vậy, sử dụng real-time PCR đa mồi có thể mang lại hiệu quả hứa hẹn.