Y học chính xác, còn được gọi là y học cá nhân hóa, là một lĩnh vực phát triển nhanh chóng trong lĩnh vực Y tế nhằm mục đích điều chỉnh điều trị y tế theo nhu cầu cụ thể của từng bệnh nhân. Cách tiếp cận chăm sóc sức khỏe này dựa trên tiền đề rằng mỗi bệnh nhân là duy nhất và các phương pháp điều trị nên được tùy chỉnh theo các đặc điểm cụ thể của họ, chẳng hạn như di truyền, môi trường và lối sống của họ.

Y học chính xác có tiềm năng chuyển đổi Y tế theo nhiều cách. Bằng cách điều chỉnh các phương pháp điều trị cho từng bệnh nhân, chúng ta có thể đảm bảo rằng các phương pháp điều trị hiệu quả hơn và ít có khả năng gây ra tác dụng phụ hơn. Ngoài ra, y học chính xác có thể giúp xác định bệnh nhân có nguy cơ phát triển một số bệnh, cho phép can thiệp và phòng ngừa sớm.

Một trong những công nghệ quan trọng làm nền tảng cho y học chính xác là bộ gen, liên quan đến việc phân tích mã di truyền của một cá nhân để xác định các biến thể có thể liên quan đến bệnh tật. Cách tiếp cận này đã cho thấy nhiều hứa hẹn trong việc xác định những bệnh nhân có nguy cơ phát triển một số loại ung thư, cho phép điều trị sớm hơn và hiệu quả hơn.

Các công nghệ khác, chẳng hạn như thiết bị đeo được và ứng dụng sức khỏe di động, cũng có thể được sử dụng để thu thập dữ liệu về các yếu tố sức khỏe và lối sống của bệnh nhân. Dữ liệu này sau đó có thể được sử dụng để điều chỉnh các phương pháp điều trị cho từng bệnh nhân và theo dõi tiến trình của họ theo thời gian.

Mặc dù y học chính xác có tiềm năng to lớn, nhưng cũng có những thách thức cần được giải quyết. Một trong những thách thức lớn nhất là nhu cầu thu thập và phân tích một lượng lớn dữ liệu, đòi hỏi sức mạnh tính toán và chuyên môn đáng kể. Ngoài ra, có những cân nhắc về đạo đức xung quanh việc sử dụng dữ liệu bệnh nhân, chẳng hạn như đảm bảo quyền riêng tư của bệnh nhân và có được sự đồng ý có hiểu biết.

Tóm lại, y học chính xác có tiềm năng cách mạng hóa việc chăm sóc sức khỏe bằng cách điều chỉnh các phương pháp điều trị cho từng bệnh nhân dựa trên các đặc điểm cụ thể của họ. Mặc dù có những thách thức phải được giải quyết, chẳng hạn như nhu cầu phân tích dữ liệu và cân nhắc về đạo đức, nhưng những lợi ích tiềm năng là rất lớn. Khi công nghệ tiếp tục phát triển, y học chính xác có khả năng trở thành một phần ngày càng quan trọng trong chăm sóc sức khỏe trong tương lai.

Hiện nay, nhiều bệnh viện và trung tâm y tế ở Việt Nam đã bắt đầu triển khai các dịch vụ y học cá nhân hoá, bao gồm kiểm tra di truyền để đánh giá rủi ro bệnh lý, tư vấn dinh dưỡng và chế độ tập luyện phù hợp với từng cá nhân, cũng như lựa chọn thuốc và liều lượng dựa trên thông tin di truyền của bệnh nhân.

Một số tập đoàn đa quốc gia, như Vingroup, cũng đã tiến hành nghiên cứu về di truyền và tạo ra cơ sở dữ liệu gen cho cộng đồng y tế tại Việt Nam. Các nghiên cứu này sẽ giúp cung cấp thông tin về các biến thể gen và liên kết chúng với các bệnh lý khác nhau, từ đó giúp các bác sĩ và nhà nghiên cứu y tế hiểu rõ hơn về di truyền và phát triển các phương pháp điều trị dựa trên đặt

Tuy nhiên, y học cá nhân hoá cũng đặt ra một số thách thức, bao gồm việc thu thập và quản lý thông tin cá nhân của bệnh nhân một cách an toàn và bảo mật, cũng như việc đào tạo các chuyên gia y tế về y học cá nhân hoá. Tuy nhiên, với sự phát triển của công nghệ và sự quan tâm của cộng đồng y tế, y học cá nhân hoá được kỳ vọng sẽ đóng góp tích cực cho sự phát triển của y tế tại Việt Nam.

Bs Lê Đình Sáng

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Biesecker LG. Cơ hội và thách thức đối với việc tích hợp giải trình tự gen song song ồ ạt vào thực hành lâm sàng: bài học từ dự án ClinSeq. Genet Med. 2012;14(4):393-398. doi:10.1038/gim.2011.
2. Collins FS, Varmus H. Một sáng kiến mới về y học chính xác. N Engl J Med. 2015;372(9):793-795. doi:10.1056/NEJMp
3. Daly MB, Pilarski R, Berry M, et al. NCCN Guidelines Insights: Đánh giá nguy cơ cao về di truyền/gia đình: Vú, Buồng trứng và Tuyến tụy, Phiên bản 2.2020. J Natl Compr Canc Netw. 2020;18(4):380-391. doi:10.6004/jnccn.2020.001
4. Garraway LA, Verweij J, Ballman KV. Ung thư học chính xác: một cái nhìn tổng quan. J Clin Oncol. 2013;31(15):1800-1801. doi:10.1200/JCO.2012.46.386
5. Jameson JL, Longo DL. Y học chính xác – được cá nhân hóa, vấn đề và hứa hẹn. N Engl J Med. 2015;372(23):2229-2234. doi:10.1056/NEJMsb
6. Kuo Y-F, Hsu C-C, Cheng T-M, và cộng sự. Chăm sóc sức khỏe cho những người già ở Đài Loan: thu hẹp khoảng cách trong lực lượng lao động y tế. Kế hoạch Chính sách Y tế. 2011;26(3):233-239. doi:10.1093/heapol/cz
7. Li J, Hao J, Zhang X, và cộng sự. Y học cá nhân hóa trong ung thư biểu mô tế bào gan: liệu pháp miễn dịch chính xác dựa trên hồ sơ biểu hiện gen. Lett. 2016;379(2):206-212. doi:10.1016/j.canlet.2015.12.
8. Patel MS, Davis MM, Lypson ML. Thúc đẩy chăm sóc sức khỏe được cá nhân hóa thông qua công nghệ thông tin y tế: một bản cập nhật từ Hiệp hội Tin học Y tế Hoa Kỳ. J Am Med Assoc. 2010;17(4):450-455. doi:10.1136/jamia.2010.006
9. Rehm HL. Phát triển chăm sóc sức khỏe thông qua bộ gen cá nhân. Nat Rev Genet. 2017;18(4):259-267. doi:10.1038/nrg.2016.
10. Zhang H, Liu J, Sun L, và cộng sự. Y học cá nhân hóa trong ung thư dạ dày: Một đánh giá toàn diện. J Gastroenterol. 2021;27(3):189-202. doi:10.3748/wjg.v27.i3.