“BÉO PHÌ KHÔNG CHỈ ẢNH HƯỞNG ĐẾN VẺ NGOÀI – ĐÓ LÀ MỘT CĂN BỆNH CÓ THỂ PHÒNG NGỪA VÀ KIỂM SOÁT ĐƯỢC. HÃY BẮT ĐẦU NGAY HÔM NAY, VÌ SỨC KHỎE CỦA BẠN VÀ GIA ĐÌNH BẠN!”

I. Béo phì là gì?

Béo phì là tình trạng tích tụ mỡ quá mức trong cơ thể, ảnh hưởng đến sức khỏe. Chỉ số phổ biến nhất để đánh giá béo phì là BMI (Body Mass Index) – chỉ số khối cơ thể.
– BMI từ 23 – 24.9: Thừa cân
– BMI từ 25 trở lên: Béo phì (theo tiêu chuẩn dành cho người châu Á)

Ngoài BMI, vòng eo cũng là một yếu tố quan trọng:
– Nam: vòng eo ≥ 90 cm
– Nữ: vòng eo ≥ 80 cm → nguy cơ cao mắc các bệnh lý chuyển hóa

II. Béo phì – không chỉ là vấn đề ngoại hình

Nhiều người lầm tưởng béo phì chỉ ảnh hưởng đến ngoại hình, nhưng thực tế, đây là một bệnh lý mạn tính nghiêm trọng, gây ảnh hưởng toàn diện đến sức khỏe thể chất, tinh thần và chất lượng cuộc sống

1. Tăng nguy cơ mắc bệnh mạn tính

– Tim mạch: cao huyết áp, rối loạn lipid máu, xơ vữa động mạch, đột quỵ.

– Đái tháo đường type 2: do đề kháng insulin.
– Hô hấp: hội chứng ngưng thở khi ngủ.
– Xương khớp: thoái hóa khớp, đau lưng mạn tính.
– Ung thư: tăng nguy cơ ung thư đại trực tràng, vú, nội mạc tử cung, tuyến tiền liệt.
– Gan nhiễm mỡ, sỏi mật.

2. Tác động đến tâm lý – xã hội

– Tự ti, trầm cảm, lo âu, đặc biệt ở trẻ em và vị thành niên.
– Bị kỳ thị xã hội, giảm cơ hội nghề nghiệp.
– Giảm chất lượng cuộc sống, khả năng lao động.

III. Thực trạng béo phì tại Việt Nam

Theo Bộ Y tế, tỉ lệ thừa cân – béo phì ở người trưởng thành Việt Nam tăng từ 2,3% năm 1993 lên 18% năm 2023, và có xu hướng tiếp tục gia tăng.
Đáng báo động hơn, tỉ lệ béo phì ở trẻ em tại các thành phố lớn như Hà Nội, TP.HCM đã vượt 25%, do lối sống ít vận động, ăn uống không hợp lý, lệ thuộc công nghệ.

1. Nguyên nhân gây béo phì – từ thói quen hằng ngày

– Ăn uống quá mức, nhiều năng lượng: Thức ăn nhanh, nước ngọt có gas, bánh kẹo, thực phẩm chiên rán, dầu mỡ
– Ít vận động thể lực: Lối sống ngồi nhiều, lệ thuộc vào thiết bị điện tử
– Ngủ không đủ giấc, căng thẳng kéo dài: Gây rối loạn nội tiết, tăng cảm giác thèm ăn
– Yếu tố di truyền hoặc rối loạn nội tiết: Tuy không phổ biến nhưng cũng cần chú ý

2. Làm gì để phòng ngừa và kiểm soát béo phì?

2.1. Ăn uống lành mạnh – đúng cách

– Ăn đủ 3 bữa chính/ngày, không bỏ bữa sáng
– Giảm chất béo xấu (mỡ động vật, dầu chiên đi chiên lại), giảm đường, giảm muối
– Ăn nhiều rau xanh, trái cây tươi, đạm thực vật
– Uống đủ nước, hạn chế nước ngọt, nước có cồn

2.2. Vận động đều đặn:

– Tập thể dục ít nhất 30 phút/ngày, 5 ngày/tuần: đi bộ nhanh, bơi lội, đạp xe, nhảy dây…
– Tránh ngồi lâu quá 60 phút mà không vận động.
– Khuyến khích trẻ em chơi thể thao ngoài trời thay vì ngồi xem tivi, chơi điện tử.

2.3. Sinh hoạt khoa học:

–  Ngủ đủ 7–8 giờ mỗi ngày.
– Giảm stress bằng các hoạt động tích cực: đọc sách, thiền, yoga.
– Tạo thói quen sinh hoạt điều độ trong gia đình.

2.4. Kiểm tra sức khỏe định kỳ:

– Đo cân nặng, vòng eo thường xuyên.
– Kiểm tra đường huyết, mỡ máu, huyết áp định kỳ.
– Tham khảo ý kiến chuyên gia dinh dưỡng khi cần thiết.

KÊU GỌI HÀNH ĐỘNG CỘNG ĐỒNG 

Béo phì là vấn đề sức khỏe cộng đồng và cần sự chung tay của toàn xã hội:
– Mỗi cá nhân hãy chủ động thay đổi lối sống để phòng bệnh.
– Các gia đình cần tạo môi trường ăn uống, sinh hoạt lành mạnh cho con cái.
– Nhà trường và chính quyền cần tăng cường giáo dục dinh dưỡng, thể dục thể thao, kiểm soát thực phẩm không lành mạnh.
– Cơ sở y tế cần tư vấn, hỗ trợ và điều trị sớm cho những người có nguy cơ.