Vừa qua, Khoa Dị ứng – Miễn dịch lâm sàng, Bệnh viện HNĐK Nghệ An đã tiếp nhận một bệnh nhân nam, 19 tuổi, vào viện với tình trạng sốt cao, rét run liên tục; loét niêm mạc môi, miệng nhiều, viêm loét kết mạc mắt, loét bộ phận sinh dục; bọng nước toàn thân trên 50% diện tích da, dấu Nikolsky (+); ran ẩm nổ rải rác 2 phổi.

Bệnh nhân có tiền sử bệnh động kinh, dị ứng thuốc carbamazepin (tegretol) cách đây 4 năm, thể dị ứng SJS/TEN; bệnh nhân đang được duy trì thuốc keppra và depakine. Đợt này người nhà bệnh nhân cho uống nhầm lại thuốc carbamazepin (tegretol), sau 4 ngày bệnh nhân xuất hiện triệu chứng loét niêm mạc môi miệng, viêm đỏ kết mạc mắt, loét bộ phận sinh dục, ban đỏ bọng nước ngoài da ngày càng tăng.

Các vết ban dày đặc trên người bệnh nhân

Bệnh nhân đã được người nhà đưa đến khoa Cấp cứu Bệnh viện HNĐK Nghệ An và chuyển lên khoa Dị ứng – Miễn dịch lâm sàng để điều trị. Sau khi thăm khám, hội chẩn và làm các xét nghiệm đầy đủ, bệnh nhân được chẩn đoán: TD Nhiễm khuẩn huyết / Dị ứng thuốc carbamazepin thể TEN / Động kinh.

Hội chứng Stevens-Johnson (Stevens-Johnson syndrome, SJS) và hoại tử thượng bì nhiễm độc (toxic epidermal necrolysis, TEN) là những phản ứng dị ứng nặng, thường do thuốc, có biểu hiện ở da, niêm mạc; tuy ít gặp nhưng nguy hiểm, đe dọa tính mạng người bệnh. Tần suất của bệnh trong dân số chỉ khoảng 2/1.000.000 người nhưng tỷ lệ tử vong rất cao, có thể tới 30 – 50%. Theo các nghiên cứu trên thế giới, các thuốc hay gây SJS/TEN nhất là carbamazepin và các dẫn xuất (chống co giật), allopurinol (hạ acid uric máu), kháng sinh nhóm sulfamid, các thuốc kháng virus (như abacavir).

Bệnh nhân sau đó đã được điều trị tích cực bằng kháng sinh, corticoid, thuốc ức chế miễn dịch, giảm đau, nuôi dưỡng tĩnh mạch, truyền dịch bổ sung nước điện giải, chăm sóc da và các tổn thương niêm mạc, vệ sinh răng miệng.

Sau 10 ngày điều trị bệnh nhân hiện hết sốt, ăn uống tốt qua đường miệng; hết viêm loét các niêm mạc môi miệng, kết mạc mắt và bộ phận sinh dục; tổn thương da khô, bong vảy, phục hồi tốt.

Bệnh nhân hồi phục sau nhiều ngày điều trị

Để tránh gặp trường hợp trên, các bác sĩ đã đưa ra các khuyến cáo như sau:

       Dị ứng thuốc thể TEN là một thể dị ứng nặng, mặc dù hiếm gặp nhưng tỷ lệ tử vong có thể lên đến 30 – 50%; nguyên nhân thường do thuốc (allopurinol, carbamazepin…)

• Để dự phòng dị ứng thuốc thể nặng nói chung và TEN nói riêng, người dân không nên tự ý mua các thuốc về dùng, không nên sử dụng các thuốc không rõ nguồn gốc, thành phần. Đối với các thuốc như carbamazepin (và các dẫn xuất) và allopurinol, xét nghiệm kháng nguyên bạch cầu người (human leucocyte antigen, HLA) độ phân giải cao trước khi chỉ định thuốc có thể giúp phòng ngừa dị ứng thuốc do các thuốc này. Vì ở người Việt Nam, có mối liên quan chặt chẽ giữa dị ứng thuốc nặng do carbamazepin với HLA-B*15:02 và do allopurinol với HLA-B*58:01
• Nếu được điều trị kịp thời và đúng cách, các bệnh nhân TEN sẽ nhanh chóng hồi phục, tái tạo da. Ngoài việc dùng các thuốc đặc hiệu, việc chăm sóc tại chỗ, chống nhiễm trùng, nâng cao thể trạng, dinh dưỡng, bồi phụ nước, điện giải và hỗ trợ tâm lý đóng vai trò quan trọng. 

  Khoa Dị ứng – Miễn dịch Lâm sàng – Bệnh viện Hữu Nghị Đa Khoa Nghệ An là một địa chỉ uy tín trong điều trị dị ứng thuốc nói chung và SJS/TEN nói riêng.