Tiến sĩ, Bác sĩ: Lê Nhật Huy

1. Hen phế quản là bệnh gì? Hen phế quản còn gọi là bệnh hen (suyễn), là một bệnh lý đường hô hấp được đặc trưng bởi tình trạng viêm mạn tính đường thở do viêm, co thắt và tăng tính phản ứng đường thở, gây ra các triệu chứng: ho, khò khè, tức ngực, khó thở tái phát.
2. Ai có thể mắc hen? Người có cơ địa dị ứng dễ mắc hen chiếm khoảng 70% (người dễ mắc các bệnh dị ứng khác mà trước đó họ đã mắc một hay nhiều bệnh dị ứng: viêm mũi dị ứng, viêm kết mạc dị ứng, viêm da dị ứng, chàm, mày đày, dị ứng thời tiết…), còn 30% người bị hen mắc phải.
3. Bệnh hen có di truyền không? Hen không phải bệnh di truyền nhưng hen thường có tính chất gia đình, đặc biệt ở những gia đình có cơ địa dị ứng. Bệnh hen phế quản thường không thể chữa khỏi, nhưng triệu chứng của bệnh có thể được kiểm soát bởi sự tuân thủ điều trị của bệnh nhân.
4. Thế nào là hen dị ứng, hen không dị ứng? Hen có 2 loại: hen dị ứng và hen không dị ứng.

• Các tác nhân dị ứng: là nguyên nhân thường gặp nhất, thường khởi phát sớm.

Dị nguyên đường hô hấp: thường là bụi nhà, phấn hoa, nấm mốc, lông động vật, khói thuốc lá, các con bọ sống trong chăn nệm,… Cũng có thể là những chất trong công nghiệp như: bụi kim loại, khói xăng dầu, hơi sơn,…

Dị nguyên thực phẩm: các loại hải sản (tôm, cua, cá, sò,… ), trứng, thịt gà, lạc.

Thuốc: Một số loại thuốc cũng có thể là yếu tố khởi phát cơn hen, như aspirin, penicillin,…

Tác nhân nhiễm khuẩn: Các bệnh lý nhiễm khuẩn đường hô hấp trên như: viêm mũi, viêm xoang, viêm họng, viêm amiđan,… là một trong những nguyên nhân gây ra cơn hen ở bệnh nhân có cơ địa dị ứng.

• Các tác nhân không dị ứng: thường khởi phát muộn, không có cơ địa dị ứng, thường gặp ở người lớn

Tác nhân thường không đặc hiệu: tình trạng lo âu, căng thẳng, sang chấn tâm lý,…

5. Triệu chứng bệnh Hen như thế nào?

• Những dấu hiệu thường gặp ở bệnh hen

Bốn dấu hiệu thường gặp:

+ Ho khan, kết thúc ho có khạc đờm trắng, dính

+ Khò khè

+ Khó thở (thở ngắn, khó thở ra)

+ Nặng ngực

Với bốn đặc điểm của hen:

+ Tái đi, tái lại nhiều lần

+ Thường xẩy ra về đêm và sáng

+ Liên quan đến thay đổi thời tiết

+ Bệnh xuất hiện hoặc tăng lên khi tiếp xúc với yếu tố khởi phát

6. Những dấu hiệu của cơn hen nặng?

• Hen ảnh hưởng đến mọi sinh hoạt
• Phải ngồi gục về phía trước; thở rít to, co rút hõm ức và xương sườn
• Chỉ nói được từng từ
• Trạng thái vật vã, hoảng hốt
• Nhịp thở và nhịp tim rất nhanh
• Đuối sức, khát, nôn mửa (đặc biệt ở trẻ nhỏ)

7. Các xét nghiệm nào để chẩn đoán hen

• Đo chức năng hô hấp: Bệnh nhân sẽ được làm Hô hấp kí, đo lưu lượng đỉnh trước và sau khi sử dụng thuốc giãn phế quản. Nếu chức năng phổi cải thiện sau khi dùng thuốc giãn phế quản thì bệnh nhân có khả năng cao bị hen phế quản.
• Chẩn đoán hình ảnh: X-Quang ngực hay CT Scan có thể cho những hình ảnh bất thường trong bệnh hen phế quản.
• Một số xét nghiệm khác: Xét nghiệm Methacholin, test lẩy da hoặc định lượng nồng độ IgE đặc hiệu trong huyết thanh, đo nồng độ Oxit Nitric trong khí thở ra (FENO), xét nghiệm bạch cầu ưa acid trong đờm,… có thể hữu ích trong một số trường hợp.

8. Hen phế quản có bị lây không?

Bệnh nhân có thể băn khoăn liệu hen phế quản có thể lây cho gia đình và những người xung quanh? Tuy nhiên, hen phế quản không phải là một bệnh truyền nhiễm, không do virus hay vi khuẩn gây ra, nên nó không lây truyền từ người này sang người khác. Các hoạt động sinh hoạt hàng ngày của bệnh nhân không làm lây lan bệnh hen phế quản.

9. Phòng ngừa bệnh Hen phế quản?

Hạn chế tiếp xúc với các tác nhân dị ứng như bụi nhà, lông động vật, phấn hoa,…. Vệ sinh nhà cửa sạch sẽ.

Bệnh nhân dị ứng với loại thực phẩm nào thì cần tránh ăn uống loại thực phẩm đó.

Phòng tránh nhiễm khuẩn đường hô hấp.

Tránh lo âu, căng thẳng quá mức.

10. Các biện pháp điều trị bệnh Hen phế quản

Mục tiêu:

+ Kiểm soát tốt triệu chứng hen và duy trì khả năng hoạt động bình thường

+ Giảm thiểu nguy cơ trong tương lai gồm tử vong do hen, đợt cấp, giới hạn luồng khí dai dẳng và tác dụng phụ của thuốc.

Bệnh hen phế quản khó có thể khỏi hoàn toàn; tuy nhiên, nếu bệnh nhân tuân thủ điều trị thì hen có thể được kiểm soát. Việc phối hợp giữa biện pháp dùng thuốc và không dùng thuốc là cần thiết để có thể ngăn chặn được những cơn hen phế quản cấp.

Thuốc điều trị:

+ Thuốc kiểm soát hen phế quản dài hạn: Coticosteroid dạng hít, thuốc kích thích beta tác dụng kéo dài, thuốc đường hít kết hợp, Leukotrien, Theophylin,… Đây là biện pháp chính trong điều trị hen phế quản, giúp kiểm soát hen hàng ngày và hạn chế xuất hiện cơn hen cấp.

+ Thuốc cắt cơn tác dụng nhanh: có thể sử dụng thuốc kích thích beta tác dụng ngắn, Coticosteroid đường uống/tiêm tĩnh mạch hoặc Ipratropium,… để cải thiện các triệu chứng của cơn hen phế quản cấp ngay lập tức.

+ Điều trị dị ứng có thể được đặt ra ở bệnh nhân hen phế quản dị ứng.

Sự lựa chọn phương pháp điều trị cụ thể tùy thuộc vào tuổi, triệu chứng, yếu tố khởi phát và các yếu tố kiểm soát bệnh. Bệnh nhân cần được theo dõi và tái khám, để bác sĩ có thể đánh giá mức độ kiểm soát hen trên bệnh nhân, từ đó có những điều chỉnh phù hợp về kế hoạch điều trị trong thời gian tiếp theo.

Tóm lại, hen phế quản là một bệnh viêm đường hô hấp mạn tính, được khởi phát bởi các yếu tố kích thích (thường là tác nhân dị ứng). Hen phế quản không lây lan từ người này sang người khác. Bệnh liên quan đến cơ địa của bệnh nhân cũng như có tính chất di truyền. Việc kiểm soát hen tốt sẽ giúp bệnh nhân giảm cơn hen phế quản cũng như nâng cao chất lượng cuộc sống.

Để đặt lịch khám và tìm hiều thông tin, xin vui lòng liên hệ: Bệnh viện Hữu nghị Đa khoa Nghệ An. Km5, xã Nghi Phú, Vinh, Nghệ An.

Số điện thoại đặt lịch khám: 19008082 (Thời gian đặt hẹn: 7h – 19h Thứ 2 đến thứ 6 cho tất cả các bệnh nhân và 7h -12h thứ 7 hàng tuần cho bệnh nhân khám viện phí và yêu cầu).

Website: https://bvnghean.vn.