Một nghiên cứu gần đây cung cấp những hiểu biết mới về cơ chế đông máu ở người bệnh hemophilia A – dạng hemophilia phổ biến nhất. Nhóm nghiên cứu đã chứng minh được rằng nước bọt chứa các tiểu thể đặc biệt có thể kích hoạt quá trình đông máu nhanh chóng ở bệnh nhân hemophilia.

Chi tiết nghiên cứu

Nghiên cứu do Đại học Y Vienna dẫn đầu đã làm sáng tỏ cơ chế đông máu ở người bệnh hemophilia A. Hemophilia là một rối loạn di truyền đặc trưng bởi sự thiếu hụt các yếu tố đông máu nhất định, có thể gây xuất huyết đe dọa tính mạng nếu không được điều trị. Trước đây vẫn chưa rõ tại sao hemophilia A (thiếu hụt yếu tố VIII) thường gây chảy máu khớp nhưng hiếm khi gây chảy máu niêm mạc.

Để tìm lời giải thích, nhóm nghiên cứu do Johannes Thaler và Cihan Ay (Khoa Huyết học và Cầm máu, Bộ môn Y học I, Đại học Y Vienna) cùng Rienk Nieuwland (Trung tâm Y khoa Đại học Amsterdam) đã nghiên cứu lại các công trình từ nhiều thập kỷ trước về tầm quan trọng của các dịch cơ thể đối với quá trình đông máu.

Các nhà nghiên cứu phát hiện rằng nước bọt của bệnh nhân hemophilia A chứa phức hợp tenase ngoại sinh nằm trên các tiểu thể. Phức hợp tenase ngoại sinh là các phức hợp protein gồm hai yếu tố đông máu (yếu tố mô TF và yếu tố VIIa) và khởi động quá trình hoạt hóa dây chuyền đông máu khi tiếp xúc với máu. Phân tích của các tác giả nghiên cứu xác nhận rằng xuất huyết niêm mạc miệng ở những bệnh nhân này thực sự hiếm gặp và nhanh chóng tự cầm. Những bệnh nhân không có phức hợp protein này trong nước bọt thiếu cơ chế bảo vệ này. “Do đó họ thường bị chảy máu niêm mạc miệng,” Johannes Thaler cho biết.

Dịch cơ thể như chất kích hoạt đông máu

Tầm quan trọng của dịch cơ thể đối với quá trình đông máu lần đầu tiên được mô tả vào những năm 1930. Vào thời điểm đó, tuổi thọ trung bình của bệnh nhân hemophilia chỉ là 8 tuổi. Bác sĩ nhi khoa người Vienna Alphons Solé phát hiện ra rằng sữa mẹ là chất kích hoạt đông máu mạnh. Trong một nghiên cứu lâm sàng, ông đã chứng minh rằng băng gạc thấm sữa mẹ có thể nhanh chóng cầm được các vết chảy máu cấp tính trước đó không thể kiểm soát ở bệnh nhân hemophilia. Tuy nhiên, những phát hiện của Solé, dù đã được các nhà nghiên cứu độc lập xác nhận, đã bị lãng quên. Chỉ vài năm trước, nhóm nghiên cứu do Johannes Thaler, Cihan Ay và Rienk Nieuwland dẫn đầu mới khôi phục lại nghiên cứu lịch sử này. Các nhà khoa học đã chứng minh được rằng đặc tính thúc đẩy đông máu của sữa mẹ, dịch ối, nước tiểu – và giờ đây là nước bọt – là do sự hiện diện của các tiểu thể ngoại bào có chứa phức hợp tenase ngoại sinh.

Kết quả nghiên cứu cung cấp những hiểu biết quan trọng về cơ chế đông máu và góp phần hiểu rõ hơn về bệnh hemophilia A. “Đồng thời, chúng cho thấy việc đánh giá lại các công trình khoa học lịch sử có thể mang lại nhiều lợi ích trong việc phát triển các phương pháp tiếp cận sáng tạo cho nghiên cứu và có thể cả trong điều trị có mục tiêu cho bệnh nhân,” Johannes Thaler nhận xét về ý nghĩa của những phát hiện này.

Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Blood, 2024.

Bs Lê Đình Sáng, Lược dịch

NGUỒN TẠP CHÍ:

1. Johannes Thaler, Carla Tripisciano, Daniel Kraemmer, Chi Hau, Nazanin Samadi, Wolfram Ruf, Ingrid Pabinger, Paul Knoebl, Rienk Nieuwland, Cihan Ay. Saliva of persons with hemophilia A triggers coagulation via extrinsic tenase complexes. Blood, 2024; 144 (25): 2666 DOI: 10.1182/blood.2024025093