ThS.BS. Trịnh Văn Thân

Khoa Cơ xương khớp – Bệnh viện Hữu nghị Đa khoa Nghệ An

Tiêm khớp (tiêm nội khớp) là thủ thuật đơn giản, được áp dụng trong chẩn đoán và điều trị nhiều bệnh lý khớp. Sau khi đưa kim vào khớp bác sĩ có thể thực hiện nhiều công việc như rút dịch để xét nghiệm, tiêm các sản phẩm thuốc vào khớp nhằm giảm viêm hoặc dưỡng sụn khớp. Tuy nhiên, thủ thuật này tồn tại nhiều rủi ro nếu không được thực hiện đúng cách.

1.     Tiêm khớp là gì

Tiêm khớp là thủ thuật đơn giản, an toàn, hiệu quả và ít tốn kém trong điều trị các bệnh lý xương khớp.

– Bác sĩ sẽ sử dụng một chiếc kim vô khuẩn, tùy từng khớp mà sẽ xác định tư thế bệnh nhân, hướng đi của kim nhằm mục đích đưa đầu kim vào trong ổ khớp mà ít gây tổn hại các cấu trúc xung quanh và ít đau nhất có thể . Quy trình đưa kim và thuốc vào trong ổ khớp đòi hỏi phải được thực hiện vô trùng và phải được tiến hành tại những cơ sở y tế đủ điều kiện. Bác sĩ chỉ được phép tiêm nội khớp khi đã được đào tạo và có chứng chỉ “Tiêm khớp” do Bộ Y Tế quy định.

2.     Ưu điểm của phương pháp tiêm nội khớp:

• Thuốc được đưa trực tiếp vào trong khớp, hạn chế tác dụng phụ lên toàn bộ cơ thể và sẽ phát huy tối đa công dụng của thuốc ở vùng khớp cần điều trị.
• Khi tiêm nội khớp bác sĩ có thể hút bớt dịch viêm, tiêm thuốc kháng viêm giúp giảm phản ứng sưng, nóng, đau nhanh chóng. Ngoài ra có thể đưa một số sản phẩm có tác dụng “dưỡng” sụn vào khớp như chất nhờn (Hyaluronic Acid) , huyết tương giàu tiểu cầu…

3.     Tiêm khớp được thực hiện khi nào?

–  Chỉ định tiêm corticoid: Corticosteroid là một loại kháng viêm mạnh, có tác dụng làm giảm tình trạng viêm tại khớp bằng cách ức chế quá trình viêm, giảm sản xuất các tế bào viêm. Chỉ định tiêm corticoid khi:

+ Những bệnh ở khớp có tổn thương viêm màng hoạt dịch không do nhiễm khuẩn, viêm khớp Gút, viêm khớp dạng thấp, viêm khớp vảy nến, viêm khớp mạn tính thiếu niên…Bác sĩ sẽ chỉ định tiêm dựa trên từng trường hợp, phối hợp với các thuốc điều trị đặc hiệu, nhằm đem lại hiệu quả điều trị cao nhất.

+ Thoát vị bao hoạt dịch.

+ Một số trường hợp thoái hóa khớp có phản ứng viêm nhiều, gây tràn dịch khớp. Bác sĩ sẽ chỉ định trên từng trường hợp cụ thể nếu bệnh nhân cần tác dụng giảm viêm, giảm đau nhanh hoặc có các bệnh lý nặng (tim mạch, loét dạ dày,..) không thể dùng các thuốc uống…

+ Các mũi tiêm corticosteroid thường được giới hạn số lần trong mỗi đợt điều trị. Do việc tiêm lặp lại nhiều lần có thể gây tổn thương sụn, tăng nguy cơ nhiễm trùng khớp. Thời gian cải thiện tình trạng đau nhức sẽ tùy thuộc vào loại và nồng độ steroid được sử dụng. Các loại thông thường có thể giúp giảm đau 1-3 tháng.

–  Chỉ định tiêm acid hyaluronic:

+ Acid hyaluronic là một chất tự nhiên được tìm thấy trong chất lỏng hoạt dịch có tác dụng bôi trơn, đàn hồi giảm “xóc” trong các khớp. Thuốc được tiêm vào trong khớp để tăng khả năng bôi trơn, giảm đau và cải thiện phạm vi chuyển động của khớp, kích thích màng bao khớp tiết ra chất nhờn tự nhiên, giúp giảm viêm, dưỡng sụn…. Chỉ định tiêm Acid Hyaluronic thông thường được ứng dụng nhiều trong thoái hóa khớp gối.

• Một số trường hợp chống chỉ định tiêm khớp gối:

+ Rối loạn đông máu.

+ Tổn thương nhiễm khuẩn ở da tại các vị trí tiêm và các khu vực gần nơi tiêm.

+ Chưa loại trừ được tình trạng nhiễm khuẩn trong khớp.

–  Chỉ định tiêm huyết tương giàu tiểu cầu – PRP:

Huyết tương giàu tiểu cầu (PRP) là chế phẩm máu có hàm lượng tiểu cầu cao (gấp 2 – 8 lần so với lượng tiểu cầu trong máu bình thường). Tiêm PRP vào khớp bị tổn hại do thoái hóa có thể kích thích quá trình chữa lành tổn thương, giảm hiện tượng viêm qua đó mang lại hiệu quả giảm đau và hỗ trợ cải thiện chức năng hoạt động của khớp.

4.     Những tác dụng không mong muốn khi dùng thuốc tiêm khớp

Vì những loại thuốc tiêm có tác dụng giảm đau rất nhanh nên thường bị lạm dụng. Nhiều trường hợp cứ thấy đau nhức khớp là muốn tiêm vào ổ khớp. Điều này có khả năng dẫn tới nhiều biến chứng khó lường. Người bệnh tự ý tiêm có thể đối mặt với những rủi ro như:

• Nhiễm khuẩn ổ khớp sau tiêm. Nếu thực hiện ở các cơ sở không đảm bảo vô trùng và bác sĩ thiếu kinh nghiệm, thiếu chuyên môn.
• Lạm dụng thuốc tiêm khớp corticoid với liều cao và lặp lại nhiều lần có thể gây tổn thương sụn khớp, tiêm nhầm vào các cấu trúc xung quanh có thể gây teo da, tổn thương thần kinh, đứt gân, gây giảm khả năng vận động.
• Các trường hợp nhiễm khuẩn ở khớp, đái tháo đường – tăng huyết áp nặng khó kiểm soát, bệnh lý rối loạn đông máu, nhiễm nấm, suy giảm hệ miễn dịch… nếu tự ý tiêm thuốc vào khớp có thể gây hư hỏng khớp, nguy hiểm tới tính mạng.

5.     Quy trình tiêm nội khớp cho bệnh nhân

–  Chuẩn bị

+ Dụng cụ

Phòng thủ thuật đảm bảo tiêu chuẩn

Kim tiêm vô khuẩn loại 22 – 23G đối với những khớp lớn, loại 25 – 26G với khớp nhỏ. Tùy chế phẩm tiêm có thể dùng kim riêng.

Bơm tiêm nhựa vô khuẩn được dùng một lần.

Băng dính vô khuẩn, bông, cồn sát trùng.

+ Thuốc

Tùy chỉ định bác sĩ có thể tiêm Corticoid, Acid Hyaluronic (chất nhờn), PRP (huyết tương giàu tiểu cầu … Liều thuốc có thể lặp lại tùy theo bệnh lý.

–  Tiến hành tiêm khớp

Bác sĩ giải thích rõ với người bệnh về thủ thuật, chỉ định.

Xác định vị trí tiêm.

Dùng cồn iod hay betadin sát trùng vị trí tiêm.

Tiêm vào vị trí đã xác định với liều lượng thuốc phù hợp.

Phát hiện tai biến (nếu có) như chảy máu, đau…

Sát trùng và băng vị trí tiêm bằng băng y tế.

Hướng dẫn người bệnh sau tiêm: Tránh nước, theo dõi tình trạng sưng đau.

–  Một số lưu ý khi thực hiện: Khi tiêm khớp, để đạt hiệu quả điều trị cao và tránh những tai biến không muốn, người bệnh nên lưu ý:

+ Chỉ tiến hành tiêm nội khớp khi những phương pháp nội khoa khác không hiệu quả, hoặc điều trị kèm các phương pháp khác, cần có chỉ định từ bác sĩ.

+ Thủ thuật tiêm khớp yêu cầu thao tác đảm bảo vô trùng, phải được thực hiện bởi đội ngũ y tế đúng chuyên ngành.

+ Không tự ý dùng những loại thuốc tiêm nội khớp để tiêm vào khớp gối hoặc tiêm tĩnh mạch…

+ Trước khi tiêm cần trao đổi thành phần thuốc với bác sĩ để tránh bị mẫn cảm hoặc dị ứng sau tiêm.

+ Sau tiêm, nếu xuất hiện những triệu chứng bất thường nên thông báo ngay với bác sĩ để có hướng xử lý kịp thời.

Hiện nay, Bệnh viện Hữu nghị Đa khoa Nghệ An với cơ sở vạt chất hiện đạ và đội ngũ bác sĩ được đào tạo chuyên sâu chuyên ngành Cơ xương khớp là địa chỉ đáng tin cậy để bạn có thể yên tâm thực hiện thủ thuật tiêm khớp cũng như tư vấn dự phòng và điều trị các bệnh lý cơ xương khớp.

Để đặt lịch khám và tìm hiểu thông tin, xin vui lòng liên hệ

Bệnh viện Hữu nghị Đa khoa Nghệ An.

Km5, xã Nghi Phú, Vinh, Nghệ An.

Số điện thoại đặt lịch khám: 19008082 (Thời gian đặt hẹn: 7h – 16h thứ 2 đến thứ 6)

Số điện thoại khoa Cơ xương khớp: 0385384657.

Website: https://bvnghean.vn.